Foto van Japanse schoolmeisjes. Foto door RageZ. Via Flickr.

10 Japanse mythes en stereotypen waar niets van klopt

Er bestaan meer dan genoeg stereotypen over Japan. Zo eet iedereen de hele dag door sushi, slurpen ze niks anders weg dan groene thee, en werken alle volwassenen zich letterlijk dood (of liggen ze stomdronken op straat). Kinderen en tieners hangen de hele dag alleen maar in de arcade terwijl ze Pocky naar binnenschuiven en de pon pon pon dansen. Als ze hun belachelijk lange schooldagen overleven.

Perverts rennen van de ene onderboeken automaat naar de andere om daar eens even lekker aan te snuiven, en er is geen normale porno maar alleen maar getekende tentakel adult shows. Eigenlijk is er helemaal geen enkele normale film of tv-show, maar hebben ze bizarre sitcoms en gameshows.

Dat is zo’n beetje opsomming van een aantal stereotype dingen zoals mensen Japan vaak zien. Natuurlijk weten wij (mag ik hopen) toch echt wel beter! Maar dat neemt niet weg dat het hoogtijd is om een aantal veel voorkomende Japanse Mythes en Stereotypen voor eens en altijd het stempel “busted” mee te geven!

1. Japan is een super hi-tech land

Iedereren weet dat Japan het land is van de Gundams, Hello Kitty Robots, enorme high speed treinen en talloze andere hi-tech gadgets! Nou niet echt dus. Waar Japan 10 jaar geleden de titel als high-tech land nog zeker verdiende is daar tegenwoordig minder sprake van. Sterker nog de faxmachine is daar geen muf en oud kantoor stuk maar een fundamenteel onderdeel van het dagelijkse kantoorleven.

Het klinkt enorm tegenstrijdig maar over het algemeen houden ze in Japan niet van veranderingen. Vaak duurt het jaren voordat mensen aan het idee van verandering gewend zijn en dat zorgt er o.a. voor dat bijvoorbeeld het lessysteem, in onze ogen, gigantisch ouderwets is. Wat nou een whiteboard, powerpoint presentaties en youtube filmpjes als lesmateriaal? Gewoon uitgeprinte papiertjes, krijtborden, prikborden en als je geluk hebt een tv voor zo nu en dan een educatieve film.

Japan is zeker nog altijd vooruitstrevend op een aantal vlakken (robot techniek) maar het merendeel van het gewone leven bestaat lang niet uit high-tech snufjes.

2. Japanners durven geen nee te zeggen

Japan staat bekend om haar beleefde cultuur en het vermijden van conflicten. Japanners zouden dan ook veel moeite hebben met nee zeggen. Wanneer het gaat om een zakelijke of formele bespreking dan zal een Japanner vaak geen duidelijke nee uitspreken maar, dat zegt niks over andere situaties!

Zit je met je vrienden in de kroeg, ben je in discussie met je ouders, of is iets niet mogelijk? Dan hebben ze in Japan voldoende manieren om je een hele duidelijk “nee!” te geven. Ze hebben er zelfs een apart gebaar voor! Ze kruisen dan hun armen/handen voor zich (zoals hierboven) en dat geeft zoiets aan als “nee”, of “dat is fout”.

En zelfs in situatie waarbij mensen minder direct zijn is er een duidelijk nee aanwezig. Je moet er soms alleen een beetje voor tussen de regels door moeten lezen (luisteren?). Wanneer een Japanner begint met “ちょっと難しい(chotto muzukashii)” kun je dat meestal al interpreteren als een nee. Dit zinnetje betekent “dat is (een beetje) lastig”. En is een indirecte manier om aan te geven dat wat je wil niet mogelijk is.

3. Iedereen in Japan is beleefd

Dingen zoals buigen, het uit de weg gaan van conflicten, het geen nee zeggen… Dit zijn allemaal dingen die zouden passen binnen het stereotype van de beleefde Japanner. Een stereotype waar je best trots op zou kunnen zijn. Als het ook echt helemaal waar was. De beleefdheid waar Japan zo bekend om staat, is er in zekere mate zeker wel. Maar om nou te zeggen dat het ook echt gemeend is, dat is een heel ander verhaal. Vaak gaat het om sociale normen en verwachtingen over wat normaal gedrag is.

Lang niet iedereen houdt zich hier echter aan. Hoe minder bekenden in de buurt hoe meer mensen zich laten gaan. Daarnaast kan beleefdheid ook op verschillende manieren opgevat worden. Deuren openhouden, of een beleefd praatje met je buren zou hier vrij gebruikelijk zijn. Maar in Japan wordt een deur open houden niet meteen als beleefd gezien, en kan een beleefd praatje als je niet oppast al te veel op nieuwsgierigheid lijken.

Tenslotte maakt het ook nog wel eens uit waar in Japan je bent, met wie je bent en wat je doet. Een oud stelletje op het platteland zal je heel anders behandelen dan iemand van van in die twintig die is opgegroeid in Tokyo.

4. Japanse mensen zijn van nature dun

Voor degene die deze site al wat langer kennen is deze mythe lang geleden al bestempeld met “busted”. Want in de post over Marshmallow Girls schrijven we over de grote issues met eetproblemen in meiden in Japan en hoe daar nu juist een tegenbeweging in komt met wat “vollere” dames, a.k.a. Marshmallow Girls. Het dun zijn zit hem bij de meeste Japanners dan ook helemaal niet in de genen maar is het resultaat van hun eetpatronen en levensstijl.

5. Iedereen eet (bijna) elke dag sushi

Natuurlijk eet iedereen in Japan (bijna) elke dag sushi! Het is hét land van de sushi dus dan moet dat wel, toch? Nou nee. In Italië eten ze toch ook niet de hele dag door alleen maar pizza? Het mag dan wel het “nationale” gerecht zijn maar dat maakt het nog zeker niet het populairste gerecht.

Sterker nog; het meest gegeten gerecht is Ramen, op de voet gevolgd door Japanse Curry en nog tientallen andere overheerlijke dingen zoals tempura, okonomiyaki, en yakitori. Smaken verschillen nou eenmaal en als je er even over nadenkt is het toch ook eigenlijk wel een beetje gek om te denken dat iedereen elke dag sushi eet. Meer over sushi en alles wat je weten moet lees je hier.

6. Japanse vrouwen zijn stil en gehoorzaam

Een hoop mensen hebben het beeld van een lieflijk, elegant mooi Japans vrouwtje die geen dag ouder lijkt te worden, en altijd vriendelijk en beleefd haar man en gezin op de wenken bediend. De man is de baas in huis en de vrouw is braaf en gehoorzaam.

Iemand die op zoek gaat naar een Japanse vriendin om deze redenen kan echter nog eens van een flinke koude kermis terug komen! Hiervoor zal de gemiddelde man toch beter naar een hostess bar kunnen gaan.

Want Japanse vrouwen staan soms ook wel bekend als “ironclad silk”. Een bespreekwoord wat moet uitdragen dat een Japanse vrouw wellicht zacht en elegant van buiten lijkt, maar van binnen van hard, koud staal gemaakt is.

Ze laten zich niet zomaar van hun stuk brengen en hebben binnen het huwelijk vaak de touwtjes in handen. Traditiegetrouw beheren Japanse vrouwen namelijk (meestal) het huishoudboekje, zijn ze verantwoordelijk voor de opvoeding van kinderen, en werken ze waar mogelijk vaak ook nog eens part-time.

7. Japanners kunnen niet tegen alcohol

In Japan houden ze bijna nog meer van sake dan van groene thee en ook gieten ze met liefde liters bier naar binnen. Alleen zo jammer dat ze na één glaasje al vuurrode wangen hebben en ze al bijna zwabberend over straat gaan.

Voor de verandering is deze mythe wél (deels) waar. Zo’n 40-45% van alle Aziaten (dus niet alleen Japanners) kunnen alcohol minder goed verwerken dan “normale” mensen. Alcohol wordt door hun lichamen minder snel, en minder goed afgebroken waardoor deze langer (en sterker) in het lichaam blijft en iemand dus inderdaad eerder dronken is. Deze “afwijking” wordt ook wel de Asian Glow (Aziatische Gloed) genoemd vanwege, yep, rode wangen van het drinken.

8.  Japanners zijn gek

Iedereen heeft wel eens een bizarre Japanse commercial of game show voorbij zien komen. Het resultaat? Iedereen denkt dat Japan totaal gek is door de, voor ons bizarre, dingen die er voorbij komen. Maar het probleem hierbij is, is dat een hoop van deze videoclips vaak uit context worden gehaald. Of dat mensen gewoon de algehele culturele context er niet bij kennen.

Denk bijvoorbeeld aan de reactie in Japan als ze daar een clip van Benidorm Bastards te zien krijgen met alleen de tekst “Nederlandse ouderen onbeschoft”, zo krijg je voor je het weet vooroordelen en stereotypen.

Voor ons kan iets totaal onlogisch voorkomen terwijl, als je de juiste culturele achtergrond en verhalen kent, het juist wel helemaal logisch is. En natuurlijk zijn sommige dingen ook voor de Japanners bizar en “gek” maar dat is dan omdat het zo hoort te zijn.

Dus ja, sommige dingen ogen voor ons wellicht “gek”, maar vergeet nooit dat er vaak meer achter zit dan je denkt (en andere dingen zijn inderdaad wel gewoon getikt).

9. Walvis en dolfijn staan dagelijks op het menu

De dolfijnen- en walvissenjacht staat altijd uitgebreid in de publiciteit en je hoort er dan ook regelmatig over. Hierdoor denken de meeste mensen ook dat walvis- en dolfijnenvlees met het zelfde gemak wordt opgegeten door de gemiddelde Japanner als we hier zouden doen met een varkenslapje.

Ondanks dat je dit soort vlees vaak “gewoon” in de supermarkt kunt kopen wordt het lang niet zo vaak gegeten. Ook voor de Japanners zijn dit exotische vleessoorten en staat het bij lange na niet elke dag op tafel.

10. Iedereen is een otaku

Nergens anders ter wereld vind je zoveel otaku gerelateerde dingen als in Tokyo, Japan. Er wordt dan ook vaak gedacht dat iedereen in Japan helemaal weg is van anime en manga. en dus ook een echte otaku is (het woord otaku heeft overigens in Japan een hele andere betekenis dan hier in het westen daarover meer in deze post). Maar ook deze mythe is niet helemaal waar.

Er is in Japan wel meer acceptatie voor dit soort dingen en het komt ook zeker meer voor, maar eigenlijk is het niet heel veel anders dan hier. In beide landen kijken kleine kinderen maar wat graag tekenfilms maar als je wat ouder wordt vallen de meeste series alweer af. Net als hier kijken sommige Japanners helemaal geen cartoons meer als ze ouder worden terwijl andere gewoon door blijven kijken.  

Al kunnen mensen, zelfs in Japan, commentaar en pesterijen verwachten wanneer zij als volwassene nog steeds cartoons kijken. Het wordt over het algemeen namelijk toch gezien als iets voor kinderen en jongeren en als je dit als volwassene nog steeds kijkt dan moet er wel iets mis met je zijn.

Manga daarentegen is een ander verhaal. Manga heeft een lange geschiedenis in Japan die al honderden jaren begon maar z’n moderne vorm pas kreeg tijdens en na de tweede wereld oorlog. Sindsdien is het alsmaar populairder geworden en worden manga vandaag de dag door gigantisch veel mensen gelezen.

Eén van de redenen die hiervoor gegeven wordt is het gemak en het vermaak wat manga bieden wanneer je van en naar je werk heen en weer reist in de metro (iets wat het grootste deel van de werkende bevolking in Japan doet). Als je net een dag hard hebt gewerkt wil je geen moeilijke boekwerken maar gewoon makkelijk vermaak tijdens je reis naar huis.

Nog meer?

Zo! Dat was een behoorlijk lijstje of niet? Natuurlijk bestaan er nog veel meer mythes en stereotypen maar voor nu laten we het even hier bij! Over welke stereotypen en mythes zou je de volgende keer graag meer willen horen? Laat het weten via de comments!

Bron: 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7, 8, 9.
Coverfoto: Foto van Japanse schoolmeisjes. Foto door RageZ. Via Flickr.
Dit artikel – 10 Japanse Mythes en Stereotypen: BUSTED?! – verscheen voor het eerst op 10 april 2014 en is voor het laatst geüpdatet op 10 april 2022.

Joyce
desushitimes@gmail.com

Joyce is de oprichtster van The Sushi Times en schrijft inmiddels al bijna 10 jaar over alles dat te maken heeft met Japan. Verder is ze gek op anime, gaming, Pokémon, Animal Crossing en alles dat kawaii is. Daarnaast is ze ook een fanatieke Japanse hobby chef, wat tot uiting komt op ProefJapan.com!

1 Reactie

Geef een reactie