23 apr Waarom een kat in het Japans “nyan” zegt: Japanse Onomatopee
De auto claxonneert; “toot toot”, de kat zegt; “miauw”, de deurbel gaat; “ding-dong”. Eigenlijk komt onomatopoeia over de hele wereld voor. Maar in veel landen zijn de beschrijvingen van een geluid niet allemaal hetzelfde. Graag vertellen we je wat meer over de gangbare Japanse onomatopee.
Om het makkelijk te maken
Onomatopoeia, of onomatopee in het Nederlands, is van oorsprong een oud-Grieks woord dat losjes vertaald kan worden in “het maken van het geluid van de oorsprong”. De denkbeeldige scheidingslijn voor het gebruik van onomatopee ligt een beetje bij de grammatica die het land gebruikt.
Zo zeggen wij bijvoorbeeld voor het geluid wat een schaap maakt “bèèè bèèè”, in het Engels is het “baaah baaah”, het Mandarijn (Chinees) “miē” en het Koreaans “Eum-mae”. In Japan hebben ze er “mē mē”, van gemaakt.
Leuk toch? Nou, niet helemaal… Omdat er dus niet echt regels zijn waar je onomatopee kan en mag gebruiken, kan het heel lastig zijn (en vooral in een taal met een compleet andere grammaticale structuur) om het op de juiste manier toe te passen.
Als je Japans gaat leren zal je merken dat je onomatopee wel in je boeken terug zal vinden, maar nog niet zo snel zal toepassen. Het is ook meer iets wat je onder je vrienden en bekenden gebruikt als je informeel gesprek met ze voert, maar niet echt tegen iemand kan zeggen die je voor het eerst ontmoet.
Meer dan een woord
Japan heeft er daarnaast ook een handje van om zijn eigen omschrijvingen voor woorden te hebben. En het zijn er nogal wat! In het land gaat onomatopoeia nog even wat verder dan bij de meeste andere landen het geval is. Het is voor hen niet alleen een verwoording voor geluid, maar soms ook een uitdrukking voor een gevoel of emotie!
Hier zijn natuurlijk wel weer uitzondering in te vinden omdat er verschillende vormen van onomatopee in Japan bestaan. En het ligt er ook maar net aan wie je voor je hebt staan; is het een jonger of ouder persoon dan jezelf?
Een voorbeeld: Als je honger hebt leer je vaak eerst “おなかがすく” (onaka ga suku), maar je kan ook gebruik maken van de onomatopee “おなかがぺこぺこです” (onaka ga peko peko desu). In anime zie je soms ook de lettergreep “グ～” (gu~) bij iemands buik voorbij vliegen. Dit is volgens Japanse begrippen het geluid dat je buik maakt als je honger hebt.
Er zit ook een verschil de hardheid van het geluid of de actie die wordt uitgevoerd. Hardere geluiden worden vaker weergegeven in het Katakana (het alfabet wat gebruikt wordt voor woorden uit andere talen) en de zachtere in Hiragana (het simpele Japanse alfabet). Voor dit gebruik bestaan ook weer geen vaste regels.
Persoonlijke keuze
De gebruiker kan zelf kiezen welke vorm hij of zij het leukste vind. Als je er op gaat letten zal je merken dat meiden vaker onomatopee in het Hiragana schrijven, omdat het zachter en schattiger oogt. Zo je dat er voor onderstaande onomatopee zowel hiragana als katakana wordt gebruikt.
Onomatopee in Japan valt op te splitsen in de volgende 5 categorieën:
- 擬声語 (Giseigo)- voor het geluid dat mensen en dieren kunnen produceren.
- 擬音語 (Giongo)- voor de geluiden van de natuur en levenloze objecten.
- 擬態語 (Gitaigo)- voor de beschrijving van de staat of conditie waar iets of iemand zich in verkeerd.
- 擬容語 (Giyougo)- voor beweging en gebaren.
- 擬情語 (Gijougo)- voor de beschrijving van een gevoel.
De eerste 2 categorieën (Giseigo en Giongo) zijn wel terug te vinden in de Westerse talen. Denk bijvoorbeeld aan het nadoen van het geluid dat een dier maakt of dat van een klok. Maar de andere 3 (Giyougo, Giyougo en Gijougo) kennen we eigenlijk helemaal niet.
Buikgeluiden en meer
Om deze dingen uit te leggen, maken wij een beschrijving van de situatie of het onderwerp. Je zegt bijvoorbeeld niet als je honger hebt, “mijn buik doet rommel-rommel” maar “mijn buik rommelt”. Het is daarom een stuk lastiger voor ons om die laatste 3 onder de knie te krijgen.
Gelukkig hebben wij Japan-liefhebbers ook allemaal wel op een bepaalde hoogte interesse in anime en manga, of andere Japanse onderwerpen waar in gesproken of gelezen moet worden.
Als je wat meer kennis wilt krijgen over wat nu de betekenis is achter een onomatopee, wil ik je de tip meegeven om de klank op te schrijven hoe je denkt dat het klinkt (bijvoorbeeld “kirakira”) en het in deze zoekmachine te gooien: http://tangorin.com/. Je zal merken dat veel dingen in Japan heel anders klinken dan bij ons!
Japanse Onomatopee
Hieronder vind je een leuk lijstje van onomatopee ’s die je regelmatig in anime of op straat in Japan zou kunnen horen:
Japanse onomatopee Romeins (romaji) en betekenis
にゃん Nyan (miauwende kat)
ぶーん Buun (zoemende bij)
げろげろ Gero Gero (kwakende kikker)
がおー Gaoo (brullede beer)
わんわん Wan Wan (blaffende hond)
ぶーぶー Buu Buu (knorrend varken)
あはは Ahaha (luide, vrolijke lach)
うふふ Ufufu (giebelen om een geheim)
ごにょごにょ Gonyogonyo (mompelen)
くすくす Kusukusu (onderdruk lachen/ gniffelen)
だだだだ Dadadada (iets dat met grote snelheid rent)
ふわふわ Fuwa Fuwa (beschrijft een klein, aandoenlijk voorwerp in de anime-cultuur)
ドキドキ Doki doki (beschrijft enthousiasme, kloppen van het hart)
ニコニコ Niko Niko (beschrijft vrolijkheid)
ベタベタ Beta beta (beschrijft iets dat plakt)
ジロジロ/ じろじろ Jiro Jiro (iemand die ergens naar staart)
色々 Iro iro (verschillende / gevarieerd)
ペラペラ Pera pera (spraakzaam/ vloeiend in iets zijn)
ぶるぶる Buru buru (ergens angst voor hebben/ koud zijn/ woede)
がくがく Gaku gaku (knikkende knieën of andere gewrichten)
キラキラ Kira kira (glinstering/ glitter/ glimmen)
もやもや Moya Moya (iemand die loopt te ijsberen)
わくわく Waku waku (enthousiasme van spanning, plezier of blijdschap)
Geen reactie's