Daruma: Eeuwenoude geluksbrenger

Soms kun je wel wat extra geluk gebruiken. Zeker als je een specifieke wens of droom in vervulling wilt laten gaan. In Japan hebben ze daar een handig hulpmiddel voor: de daruma. Deze iconische rode poppen zijn halfrond en doen niet alleen dienst als speelgoed maar bovenal als geluksbrenger. Je vindt ze vaak in souvenirwinkels maar ook bij boeddhistische tempels in Japan.

Maar waar komen deze bijzondere rode mannetjes toch vandaan en waarom brengen ze geluk? Hiervoor moeten we terug naar het begin van het Boedhisme in Japan en dan in het bijzonder naar de komst van Bodhidharma.

Komst van het boeddhisme

De Nara-periode was een een zeer interessante periode voor Japan. Mensen vereerden destijds voornamelijk het spirituele in de vorm van natuurgeesten en geesten van overleden voorouders, ook wel kami genoemd. Maar dit was ook de tijd waarin de opkomst van het boeddhisme een echte vorm begon aan te nemen.

Voorbeeld van de monnik Bodhidharma. Image via tomdas

De godsdienst werd ergens in de 6de eeuw AD meegevoerd vanuit China naar Korea, en door naar Japan. Vanuit daar groeide de interesse voor deze nieuwe religie gestaag, en met name het geloof in de daarbij behorende boegbeelden. Een van deze boegbeelden was de monnik Bodhidharma. Die niet alleen het Zen-boeddhisme introduceerde in Japan maar ook een bijzondere legende achterliet.

Bijzondere mythe

Het verhaal gaat dat Bodhidharma negen jaar achtereen heeft zitten mediteren, zonder ook maar één beweging te maken.  In die negen meditatiejaren is de monnik wel eens in slaap gevallen.

Uit kwaadheid voor zijn eigen falen, en om dit in de verdere toekomst te vermijden, heeft hij daarom maar een mes gepakt en zijn eigen oogleden afgesneden. Hierdoor zou hij nooit meer zijn ogen kunnen sluiten en dus niet in slaap kunnen vallen. Eat your heart out, Vincent van Gogh.

Daarnaast had het negen jaar volledig stil zitten zo’n enorm effect op zijn armen en benen, dat zijn lichaam deze uiteindelijk afstootte. Waardoor er slechts een romp en gezicht overbleven die in stilte zaten.

Ultiem geluk

Uiteindelijk zou dit hem echter hemelse verlichting en het ultieme geluk hebben gebracht. Mediteren werd toen der tijd al gezien als iets gezonds. Niet alleen omdat men hierdoor rust kon vinden voor het lichaam, maar ook omdat het jouw pad naar de hemelse verrijking via zelfreflectie zou openen.

Daarbij komt dat dingen die boven het aardse staan zouden je geluk moeten geven. Ondanks geen armen en benen meer te hebben gehad, zou Bodhidharma met zijn 9- jarige meditatie sessie dan ook een erg gelukkige man zijn geweest. Dit is één van de redenen kunnen waarom hij het boegbeeld is geworden voor het poppetje.

Daruma als geluksbrenger

Een kleine tempel, Daruma-dera, in Takasaki tekende als eerste gelukbrengende amuletten in de vorm van Bodhidharma. Daar werden ze verspreid onder de bevolking voor bijvoorbeeld extra geluk bij de oogst. Door de jaren heen ontwikkelde deze zich steeds verder tot ze de vorm kregen die we nu kennen.

Ze werden halfrond getekend met grote ogen, zonder oogleden, en verborgen symboliek in de wenkbrauwen, baard en snor. Deze moeten belangrijke dieren uit de Japanse en Chinese mythologie voorstellen, namelijk die van de kraanvogel (duurzaamheid) en de schildpad (lang leven). Als je goed kijkt zal je opmerken dat de wenkbrauwen op de vleugels van een kraanvogel lijken. De snor en bakkebaarden stellen de schildpad voor.

Daruma dolls. Foto door Christopher Woodrich. Via Flickr.

Ze verkochten deze aan het begin van het jaar en zouden de drager een jaar lang moeten beschermen tegen ongeluk, en ze voorspoed brengen. Ook zouden ze je helpen om het doorzettingsvermogen te vinden om je wensen, met behulp van de Daruma, uit te laten komen.

Dit is ook waarom je zelf de ogen in moet tekenen van de Daruma. Bij het maken van je wens of het zetten van je doel kleur je één oog in, en als je wens is uitgekomen de andere. De Daruma heeft namelijk dan het hemelse geluk voor jou gevonden en heeft het symbolisch gezien zijn oogleden niet meer nodig. Daarbij zou het zien van het enkele ingekleurde oog ook extra motivatie moeten geven om je dromen waar te maken.

Een grote kindervriend

Dankzij de gelukbrengende eigenschappen van de Daruma werden ze in vroeger tijden ook vaak bij jonge kinderen op de kamer gezet.  Om zo kwalen en levensbedreigende ziektes te weren. In deze periode waren de mazelen en pokken de nummer één doodsoorzaak bij kinderen in Japan. En welke kleur hadden deze nare ziektes? Juist, rood.

Kinderen die onder deze ziektes te lijden hadden, moesten ook verplicht een rode cape dragen om andere te waarschuwen. Doordat de Daruma al zoveel geluk bracht, vond men dat het poppetje er dit ook nog wel bij kon dragen en kleurde het daarom (pokken)rood. Zo droeg de Daruma bij aan de zware last van het hebben van deze nare ziekte, in de hoop dat het kind zelf er minder problemen van zou hebben en een grotere overlevingskansen had.

Om die reden werd poppetje ook uitgegeven in de vorm van een tuimelaar. Dit was niet alleen leuk om mee te spelen, het symboliseerde tegelijkertijd kracht en doorzettingsvermogen: het maakte niet uit hoe vaak je hem omgooide, hij kwam altijd weer rechtop zitten.

Daruma voor elke gelegenheid

Naast de rode versie, zijn er door de jaren heen steeds meer kleuren bijgekomen waardoor gelukbrengende elementen die bij een kleur horen ook zijn aangepast. Zo zijn er kleuren voor de liefde (roze), succes op school (oranje) en gezondheid en vitaliteit (groen) bijgekomen.

Verschillende kleuren daruma. Foto door Takashi Hososhima. Via Flickr.

De meest populaire kleuren zijn echter rood, geel, blauw, groen, wit, en zwart. Deze vijf kleuren samen worden ook wel de “Goshiki Daruma” genoemd en staan symbool voor de kleuren van de vijf elementen en de vijf feng shui beschermgoden. Blauw (hout, de draak), Rood (vuur, de fenix), Geel (aarde, slang), Wit (metaal, tijger), en Zwart (water, schildpad). Deze samen zouden moeten zorgen voor harmonie in je leven op alle vlakken.

Elk jaar een nieuwe

Je kunt je Daruma echter niet oneindig bewaren. Het is de bedoeling dat je deze na een jaar verbrand om te voorkomen dat deze kwade energie gaat aantrekken en om ervoor te zorgen dat je je uiterste best doet in een jaar om de obstakels te overkomen en je doelen waar te maken.

Dit kan je laten doen bij een tempel in de buurt of, tijdens enkele van de grotere evenementen en festivals die hiervoor speciaal georganiseerd worden. De meest bekende evenementen zijn vlak na nieuwjaarsdag in de Nishi-Arai Dashi tempel in Tokyo en de Dairyu-ji tempel in Gifu.

Hier komen jaarlijks duizenden mensen op af die allemaal hun Daruma “opofferen” en op één grote stapel massaal worden verbrand. Uiteraard wel met de nodige ceremonie en onder begeleiding van diverse monniken. Zij lezen sutras voor en blazen op grote hoorns terwijl de Daruma verbrand worden.

Alvorens je natuurlijk ook weer aangemoedigd wordt een nieuwe voor het aankomende jaar te kopen.

Bron: 1, 2, 3, 4.
Dit artikel – Daruma: Eeuwenoude geluksbrenger – verscheen voor het eerst op 13 april 2018 en is voor het laatst geüpdatet op 13 september 2020.

Kurimu
belle.fleurs@hotmail.com

Kurimu is een Japan cultuur- en subcultuur superfan. Kawaii-lover. Calpis-verslaafde. Echte ontdekker, eerlijk, en soms té nieuwsgierig. Vleugje ondeugend met een toefje dapper.

Geen reactie's

Geef een reactie