Kanzashi: Extravagante haaraccessoires

Wanneer je aan een geisha of maiko denkt, zie je waarschijnlijk niet alleen een mooie kimono voor je, maar ook een schitterend kapsel. Vol fantastische accessoires van bloemen, goud en zilver, die langs haar gezicht bungelen. Deze bijzondere accessoires heten kanzashi, en worden al eeuwenlang, in allerlei vormen gedragen in Japan.

Verschillende soorten

Kanzashi komen in tal van soort en varianten. Van groot tot klein, en van simpel tot uitbundig. Afhankelijk van de gelegenheid, de persoon, de rest van de outfit en het seizoen moet er een passende keuze gemaakt worden. Enkele van de meer populaire vormen zijn de bira ogi, yoshicho en tama kanzashi.

Afbeelding via Ryuumori Studio.


Hana-kanzashi

Wellicht de meest bekende vorm is de hana-kanzashi, soms ook wel tsumami-kanzashi genoemd. Gekenmerkt door schitterend bloemen en vaak hangende elementen (bira-bira) zijn deze haaraccessoires moeilijk te missen.

Ze worden voornamelijk gebruikt door maiko (geisha leerlingen) maar je ziet ze ook nog wel eens terugkomen in de kapsels van (jonge) vrouwen tijdens festivals. Wanneer iedereen zijn of haar beste yukata uit de kast heeft getrokken.

Foto door Daniel Bachler. Via Wikimedia.


Kanzashi voor elk seizoen

Er zijn niet alleen verschillende soorten, maar ook nog verschillen afhankelijk van het seizoen. Deze zijn met name van belang voor de hana-kanzashi die gedragen worden bij een kimono of yukuta. Vooral voor maiko is het ontzettend belangrijk dat ze de juiste accessoires bij hun outfit én het seizoen kiezen.

Zo heeft elke maand enkele gangbare planten, bomen, bloemen, of soms dieren die terug kunnen komen in het patroon of de vorm van deze haaraccessoires.

  • Januari: Dennenbomen, kraanvogels, en bamboo.
  • Februari: Pruimenbloesem (donkerrood/roze)
  • Maart: Pioenrozen en koolzaadbloemen (geel/wit)
  • April: Uiteraard het moment voor de kersenbloesem, en dan met name hana-kanzashi met draperende kersenbloesem.
  • Mei: Japanse wisteria en hortensia (blauw/paars)
  • Juni: Hortensia (blauw/groen/wit), anjers (roze) en treurwilg
  • Juli: Ter ere van Gion Matsuri en de vele festivals goud, en goudvissen.
  • Augustus: Pampasgras en blauwe winde
  • September: Paarse klokjes en hagi (Japanse struikensoort met bloemtjes)
  • Oktober: Chrysanten, de keizerlijke bloem en symbool voor de herfst.
  • November: Herfskleuren en bladeren (vooral rood)
  • December: Met het nieuwe jaar op komst wordt alles uit de kast getrokken, zo lang het maar extravagant is.

Bekijk hier een schitterende fotoserie van diverse maiko die hun seizoensgebonden accessoires dragen.

Kanzashi als bescherming

Deze extravagante decoraties zijn echter niet zomaar uit de lucht komen vallen. Al eeuwenlang werden en er dunne, gladde, stokjes gebruikt en in het haar gedragen, destijds als een soort amulet. Er werd namelijk gedacht dat deze kwade geesten en negatieve energie op afstand hielden.

In de eeuwen die daarop volgenden, en met name in de Nara periode, kwamen er steeds meer Chinese invloeden naar Japan. Waaronder haaraccessoires zoals kleine haarkammetjes en spelden. Maar het was pas tijdens de Azuchi-Momoyama period dat de kanzashi zoals we die nu kennen vorm begon te krijgen.

In deze periode werden de haarstijlen in Japan steeds grootser en extravaganter en werden er meer accessoires gebruikt. De designs begonnen steeds verder uiteen te lopen en steeds meer vakmensen raakten betrokken in het proces.

Zo werden er, met name voor de vrouwen in de samoerai-klasse ook diverse kanzashi ontworpen die diensten konden doen als wapen. Het waren in feite rijkelijk versierde, mini-dolken die die dames in hun haar droegen.

Westerse invloeden

Maar met de komst van de Meiji periode (1868-1912) en het openen van de landsgrenzen kwamen ook de westerse invloeden het land binnen. Te samen met westerse mode en stijlen. Deze nieuwe, hippe stijlen, werden al snel populairder dan de eeuwenoude kanzashi. De unieke haaraccessoires verdwenen dan ook bijna uit het straatbeeld en werden bijna uitsluitend nog maar gedragen door maiko.

Tegenwoordig zie je de kanzashi echter weer terugkomen en dragen steeds meer jonge vrouwen ze weer. En niet alleen als onderdeel van hun yukata-look. Ook binnen het zakenleven worden er diverse, meer ingetogen, varianten gedragen.

Zelf kanzashi maken

Zou jij ook graag deze schitterende kunstwerkjes in je haar dragen, of aan iemand cadeau doen? Voor de mooiste en meest authentieke kanzashi moet je uiteraard in Japan zelf zijn, maar je kunt met een beetje creativiteit ook zelf er eentje maken! Youtube staat vol met handige tutorials hoe je zelf de mooiste varianten in elkaar kunt knutselen.

Het enige wat je nodig hebt is naald en draad, een stof, haarclips, en een beetje geduld. En voor je het weet heb jij een schitterende kanzashi in handen.

Bronnen: 1, 2, 3 en Kyoto University of Foreign Studies.

Joyce
desushitimes@gmail.com

Joyce is de oprichtster van The Sushi Times en schrijft inmiddels al bijna 10 jaar over alles dat te maken heeft met Japan. Verder is ze gek op anime, gaming, Pokémon, Animal Crossing en alles dat kawaii is. Daarnaast is ze ook een fanatieke Japanse hobby chef, wat tot uiting komt op ProefJapan.com!

Geen reactie's

Geef een reactie