Prehistorische poppen in Japan. Foto via The Spiritual Sun

Poppen in Japan: Prehistorisch speelgoed

Poppen zijn al eeuwen lang één van het populairste soort speelgoed voor kinderen. Maar in vroeger tijden hadden poppen vaak meerdere functies. Zo ook in Japan. Honderden jaren voor het begin van onze huidige westerse jaartelling, maakte men al gebruik van poppen in hun rituelen en als vertegenwoordigers van overleden mensen.

Zelfs in het huidig tijdperk komen poppen in Japan nog veelvuldig aan bod in vele soorten en (soms bizarre) vormen. In deze reeks “Poppen in Japan” wil ik een aantal vormen van poppen in Japan aan jullie toelichten. Van de Dogu en Daruma tot de moderne Smart Dolls en de mens-pop Lulu Hashimoto.

Er was eens…

De fascinatie met poppen (Ningyō / 人形) is in Japan ontzettend oud, en komt in veel verschillende vormen voor. Eén van de oudst ontdekte vormen (tot nu toe!) is die van de zogenaamde “Dogu” uit de Jomon periode. Hoewel deze popjes voor de moderne mens er waarschijnlijk meer uitzien als beeldje van steen.

In de jaren van 14.000 tot 800 voor Christus waren de bewoners van Japan nog jagers en verzamelaars. Redelijk primitief dus. Echter waren zin rijk aan natuurlijke producten en grondstoffen als botten, stenen, mineralen, geweien en ook klei. Hiermee konden ze prachtige voorwerpen maken, zo ook een Dogu.

Wie is het mooiste van het land?

De Dogu kan verschillende vormen hebben, maar waren voornamelijk poppen met een vrouwelijk uiterlijk. De heupen en borstkas waren zeer breed en de taille smal. Omdat deze poppen uit prehistorisch Japan komen, is het moeilijk te achterhalen welke functie de objecten hadden.

Ook al worden ze gezien als poppen, met deze figuurtjes werd waarschijnlijk niet gespeeld. Er wordt beweerd dat de Dogu een personificatie moest zijn van de oermoeder. Deze godinnen van oud- Japan werden door hun bouw waarschijnlijk vereert als brengers van de vruchtbaarheid. Zowel lichamelijk als voor op het land.

Hoewel deze goddelijke popjes voornamelijk een menselijk uiterlijk lijken te hebben, zouden ze alsnog van een meer dierlijke afkomst kunnen zijn. De Dogu waren niet alleen gemaakt om de vruchtbaarheid te vergroten. Ze werden ook gebruikt om negatieve effecten te bestrijden zoals ongeluk en ziektes.

Image via Pinterest

Hierdoor zijn er maar zeer weinig complete versies van Dogu gevonden. Want als er via de Dogu naar een bepaalde godin of god werd gebeden om bijvoorbeeld een ziekte te genezen, werd er een onderdeel van de pop (zoals een arm of een been) afgebroken en verbrand of vernietigd. De ziekte zou dan met het afgebroken deel van de Dogu verdwijnen.

Voor meer vruchtbaarheid op het land zou een stuk van de vereerde Dogu (meestal de tepel / borst) worden vermalen en over het onbewerkbare stuk land worden gestrooid voor meer succes. Eén van de meest bekende Dogu zijn de Shakoki-Dogu. Deze vorm van Dogu is zelf zo bekend dat er een derde generatie Pokémon van is gemaakt met de naam Baltoy (en de evolutie Claydol).

Van leven na de dood

Het duurde hierna nog vele eeuwen voordat er een verdere ontwikkeling kwam voor de pop in Japan. Aan het begin van het Yayoi tijdperk, leek er minder tijd te zijn voor de pop met een mooie afwerking. Er werd meer tijd werd besteed aan de nieuwe manieren van leven. Denk aan het maken van betere wapens, leren weven en het ontdekken van slimmere irrigatiesystemen voor het verbouwen van gewassen zoals rijst.

In de beginperiode van dit tijdperk werden poppen voornamelijk gemaakt van terracotta klei en ter decoratie gehouden. Deze poppen van klei werden in latere tijden weer gevarieerder en gedetailleerder. Haniwa waren van klei en water gemaakte beeldjes die op een bepaalde manier gehard werden. De ruwe laag die ontstond na het drogingsproces zorgde ervoor dat de voorwerpen de tand des tijds goed hebben weten te ontstaan. Haniwa werden niet gemaakt voor decoratie, maar hadden functie om als een soort aandenken meegeven te worden in graven van overledene.

Haniwa kunnen zowel het uiterlijk hebben van een mens of dier als dat van een object, zoals een huis of een kussen. Door het goede vakmanschap, de gebruikte grondstoffen van die tijd en de plek waar zij werden bewaard, zijn veel Haniwa mooi bewaard gebleven. Hierdoor is een goed beeld overgebleven van hoe de Japanners in deze periode leefden en er uitzagen.

Dankzij de Haniwa weten we bijvoorbeeld wat voor kleding deze mensen droegen, wat voor gereedschappen ze gebruikten en dat er vrouwelijk sjamanen leefde. Ook hebben de Haniwa ervoor gezorgd dat ze de personificaties werden van echte mensen en dieren die in vroeger tijden anders geofferd zouden zijn.

Verfijnde reïncarnatie

Het begin van onze huidige jaartelling (AD) had natuurlijk weinig tot geen effect op het Oosten. Het begin van de Kofun periode in Japan had dat wel.  Hoewel de Haniwa nog steeds alleen gebruikt werden als gift voor de overledene, werden de onderwerpen wel steeds mooier en uitbundiger.

In latere jaren voor Christus (BC) werden ook poppen van stro en gras gemaakt om te gebruiken bij rituelen bij schrijnen zoals de schrijn van Amaterasu in Ise. Vanwege de keuze van het materiaal zijn hier alleen maar weinig van gepreserveerd of teruggevonden.

Het daaropvolgende Asuka- tijdperk zorgde voor de intrede van een nieuwe religie, namelijk die van het boeddhisme. Door de introductie van nieuwe wezens, idolen en goden die bij deze godsdienst hoorden, werden er ook nieuwe poppen gemaakt naar hun afbeeldingen.

Dit zorgde voor nog meer variatie en verfijning. In het volgende deel zal ik hier verder op ingaan en jullie meer vertellen over het ontstaan van een zeer populair poppetje met een apart uiterlijk, dat je tegenwoordig nog steeds overal tegen kan komen en je wensen in vervulling kan laten gaan.

Bron: 1,2,3,4,5,6
Coverfoto via The Spiritual Sun
Kurimu
belle.fleurs@hotmail.com

Kurimu is een Japan cultuur- en subcultuur superfan. Kawaii-lover. Calpis-verslaafde. Echte ontdekker, eerlijk, en soms té nieuwsgierig. Vleugje ondeugend met een toefje dapper.

Geen reactie's

Geef een reactie