De eerste zonsopkomst van het nieuwe jaar wordt gevierd op Cape Soya, Hokkaido. Foto door Fluffy nns via WikiCommons.

Oud en Nieuw in Japan (Deel 2): Zonsopgang en luxe lunchboxen

Als de laatste Joya no Kane slag is gevallen kan het nieuwe jaar echt beginnen! Slapen is er voor een heleboel mensen niet bij deze nacht want er moet gedronken, gegeten en gefeest worden. De eerste keer lachen, en de eerste zonsopgang (hatsuhinode) zijn belangrijke dingen aan het begin van het nieuwe jaar en niemand wil deze missen.

Een nachtje doorhalen

Het is dan ook gebruikelijk dat mensen pas gaan slapen na het zien van de zonsopgang, of dat mensen snel een uurtje of vier/vijf slapen om weer wakker te worden voor de eerste zonnestralen. Als men dan uiteindelijk écht gaat slapen hoopt iedereen dat er een havik, valk, Mt. Fuji, of aubergine, voorkomt in hun dromen want dit zouden tekenen zijn die geluk brengen in het nieuwe jaar.

Het nieuwe jaar rijk beginnen

De rest van de dag staat vooral in het teken van familie en samen eten. Kinderen krijgen van (groot)ouders, familie, en vrienden (en soms zelfs de werkgever van de ouders), een otoshidama, een envelopje met geld als presentje voor het nieuwe jaar. Zelfs baby’s van nog geen maand oud krijgen al zo’n envelopje. Het geld wordt niet gegeven in de simpele witte enveloppen die we hier kennen maar kleine mooi versierde envolopjes (pochibukuro).

Otoshidama Bukuro (Pochi Bukuro). Foto via Tecking.

Deze heb je in allerlei soorten maten maar de leukste zijn natuurlijk degene met schattige personages erop. En hoewel de envelopjes er onschuldig en kinderlijk uitzien, zijn de bedragen die er in zitten vaak niet mis! Deze kunnen al snel oplopen tot (omgerekend) €100,- per envelopje, al is een “gemiddeld” bedrag alles tussen de €25,- en €50,- euro.

Het eerste tempelbezoek

Met het ontbijt achter de kiezen en de schoenen en jassen aan is het tijd voor het eerste bezoek aan een Shinto schrijn (of boedhistische tempel), hatsumōde zoals het heet. Zelfs mensen die normaal gesproken zulke plekken niet of nauwelijks bezoeken doen hier aan mee. De tempels en schrijnen zijn dan ook bizar druk en mensen staan soms uren in de rij voordat ze hun gebed of offer kunnen maken.

Als je dit gedaan hebt kun je nog een omikuji krijgen. O-mikuji zijn willekeurige fortunes geschreven op strookjes papier die je kunt vinden op Shinto heiligdommen en boeddhistische tempels in Japan. Vaak moet je een kleine gift doneren (meestal een muntje van 5-yen) en vervolgens kun je je fortune ontvangen.

Heb je een slechte fortune ontvangen? Dan kun je deze op speciale plekken vastbinden in de hoop dat het slechte geluk je niet vind, heb je een extreem goede dan kun je deze bij je dragen om het geluk niet kwijt te raken (zo heb ik eens “Great Blessings” ontvangen welke nu, 3 jaar later nog altijd in m’n portemonnee zit).

Tijd voor een overheerlijke maaltijd

Na het bezoek aan de tempel of shrine is het tijd om weer naar huis te gaan voor een andere hoogtepunt van van de dag. Het eten. Osechi-ryōri zijn traditionele Japanse Nieuwjaars gerechten met een geschiedenis die terug gaat tot de 8ste eeuw (Heian Periode). Je kunt ze gemakkelijk herkennen aan de speciale “dozen” waar ze in zitten (jūbako 重箱) en hebben wel wat weg van Bento Boxes.

Een voorbeeld van een osechi ryori. Foto door Haruhiko Okumura via WikiCommons.

Een aantal gerechten die je o.a. terug kunt vinden in een Osechi-ryori zijn Daidai (Japanse bittere sinasappel), kamaboko (vis cake), kuro-mame (soort zwarte soya bonen) en ebi (garnalen gekookt in sake en soya saus). Vaak worden de voorbereidingen al dagen ervoor getroffen om een zo’n volledig en uitgebreid mogelijke tafel met eten aan te kunnen bieden. Weten wat je nog meer tegen kunt komen of weten hoe je dit zelf maakt? Lees dan het volgende artikel:


Fukubukuro gekte

Op 2 en 3 januari gaan mensen er vaak op uit om vrienden te bezoeken of om te winkelen. Vooral jonge kinderen gaan graag richting de winkelcentra om hun otoshidama uit te geven aan speelgoed. Maar waar de volwassenen graag op af gaan zijn Fukubukuro’s. Dit zijn een soort mysterieuze grab bags waarin een aantal onbekende items zitten. Deze worden vaak door winkels samengesteld en aangeboden op de dagen na Oud & Nieuw en zitten vol met verassingen.

Vaak is de inhoud van een fukubukuro veel meer waard dan wat men er voor betaald en zijn dan ook erg populair (een soort opruimingszakken zeg maar). Zo bieden grote warenhuizen ze aan met bijvoorbeeld make-up en parfum voor slechts €25,- terwijl de echte waarde meer dan €100,- kan zijn. Het is dan ook vaak dringen en ellebogen werk om er op tijd bij te zijn.

Terug naar het normale leven

De dagen daarna is het weer terug naar de normale gang van zaken en het volbrengen van je goede voornemens! En kan iedereen zich weer klaar maken voor een jaar van nieuwe kansen en uitdagingen, tot het weer tijd is voor oud en nieuw.

Maar vergeet vooral niet dat de dingen in deze post vooral om generalisaties gaan. Net zoals hier in Nederland vier niet iedereen Oud en Nieuw in Japan op dezelfde manier. Zo heb je natuurlijk ook mensen die naar het buitenland gaan, ski-tripjes plannen of zich een aantal dagen in huis opsluiten en mensen ontwijken. Deze post is alleen bedoelt om je een idee te geven van een traditionele “gemiddelde” Oud en Nieuw.

Coverfoto: De eerste zonsopkomst van het nieuwe jaar wordt gevierd op Cape Soya, Hokkaido. Foto door Fluffy nns via WikiCommons.
Dit artikel – Oud en Nieuw in Japan (Deel 2): Zonsopgang en luxe lunchboxen – verscheen voor het eerst op 6 januari 2013 en is voor het laatst geüpdatet op 30 december 2020.

Joyce
desushitimes@gmail.com

Joyce is de oprichtster van The Sushi Times en schrijft inmiddels al bijna 10 jaar over alles dat te maken heeft met Japan. Verder is ze gek op anime, gaming, Pokémon, Animal Crossing en alles dat kawaii is. Daarnaast is ze ook een fanatieke Japanse hobby chef, wat tot uiting komt op ProefJapan.com!

2 Reactie's
  • corina
    Geplaatst op 13:30h, 03 januari Beantwoorden

    leuk al die leerzame verhaaltjes over al die voor ons bijzondere gebruiken. dankjewel weer 🙂

    • TheSushiTimes
      Geplaatst op 21:01h, 04 januari Beantwoorden

      Graag gedaan! Leuk om te horen dat het artikel bevalt 😀

Geef een reactie