Wat is Shinto?

Het Shintoïsme is de grootste religie in Japan, maar is tegelijkertijd ook niet echt een religie. Het is meer een levenswijze die ontzettend diep geworteld zit in de gehele Japanse cultuur. Zo diep zelfs dat een hoop onderdelen uit het Japanse dagelijks leven eigenlijk kleine rituelen zijn die hun oorsprong kennen in Shinto. Wellicht zonder dat mensen zich hier altijd bewust van zijn.

Kami vs. God(en)

Om Shinto goed te kunnen begrijpen moeten we eigenlijk eerst beginnen met het uitleggen van het begrip “Kami”. Het woord “Shinto” wordt vaak vertaald als “de weg van de goden”, maar dat dekt niet de gehele lading.

Het woord is geadopteerd van het Chinese “shén dào” wat in het kanji werd uitgebracht als “shin”-“to”. Het onderdeel “Shin” staat voor geest, verschijning, entiteit. Een Kami hoeft daarom geen god te zijn maar is meer een geestelijk verschijning die één is met zijn omgeving (meestal de natuur) en daardoor over meer “krachten” beschikt dan dat wij als buitenstaanders doen.

Dat het woord vergeleken wordt met iets goddelijks is eigenlijk de schuld van de westerse wereld, toen er ergens in de 19e eeuw vertaling kwam van de bijbel in het Japans. In deze vertaling werd het woord Kami gebruikt voor de westerse beschrijving van God. Dit zorgde voor grote verwarring bij de Japanners waardoor tientallen jaren hierna de mensen die de religie wilde volgen, nog steeds een vergelijking trokken en dachten dat een Kami een superieure geest is.

Geen oppermachtige wezens

Kami komen voor in alle soorten en maten; een waterval, een boom, een berg (Fuji-san!), tot vogels en mensen. Volgens de eeuwenoude tradities van Shinto kan alles wat indrukwekkend, verbazingwekkend en niet alledaags op je overkomt een Kami zijn.

Maar wat een Kami nu precies is, valt ook moeilijk uit te leggen. Gewoon, omdat de aard ervan voor de normale mens niet te omschrijven valt. Hiervoor zijn zij voor onze begrippen te complex (en hier komt dus ook weer dat idee van een superioriteit vandaan).

Toch zijn Kami dit niet. Zij zijn niet goddelijk en almachtig zoals de goden in andere religies dat wel kunnen zijn. Ze zijn ook niet perfect, ze maken soms fouten en gedragen zich onredelijk. Ze zijn van nature nauw verboden aan bijvoorbeeld de normale mens, alleen beschikken ze over een hoger niveau van levensenergie en zijn ze dus een soort super-versie van onszelf. Ook leven ze niet in een andere wereld, maar gewoon op aarde en vaak midden in een natuurlijke omgeving.

Miljoenen kami

Omdat Kami met van alles geassocieerd kunnen worden, kunnen ze dus ook overal uit voortkomen. Soms zijn zij een object, maar op andere moment leven ze in het object zelf. Een Kami van een berg kan dus de verschijning zijn die op de berg leeft, of de berg zelf.

Door deze verschillende mogelijkheden hebben niet alle Kami een eigen naam, maar worden ze ook vaak genoemd als Kami van de “huppeldepup”- berg. Er zijn verschillende typen Kami waarvan er 3 erg belangrijk zijn:

  • Ujigami. Eigenlijk een voorouder van één de clans waaruit Shinto is ontstaan. Zij dienen ook als beschermer van de nakomelingen.
  • Kami van natuurlijke objecten zoals steen, dieren en de krachten van de natuur (bv. bliksem).
  • Vaak zijn het ook geesten van overleden mensen die in hun leven uitzonderlijke daden hebben verricht voor anderen en hun omgeving.

Over het algemeen wordt er gedacht dat er zo’n 8 miljoen verschillende Kami in Japan te vinden zijn. Waaronder een hoop minder krachtige of bekende kami. Maar een aantal zijn er echt belangrijk. Bijvoorbeeld Amaterasu. Deze vrouwelijke verschijning wordt gekoppeld aan de zon en gezien als één van de meest belangrijke Kami van allen. Maar ook Susa-no-o, de broer van Amaterasu en kami van wind en storm. Daarnaast zijn er ook een hoop kleinere kami die geliefd zij onder de mensen omdat zij bijvoorbeeld bescherming bieden op de weg, garant staan voor goede gezondheid, of succes bij de studie.

Shinto om kami te eren

Al deze kami hebben een eigen plek en manier van verering. Veel Japanners bezoeken dagelijks de altaren – of hebben er een in huis opgenomen – om deze kami te eren. Een groot scala aan talismannen zijn te koop voor veiligheid in het verkeer, succes in je werk, een voorspoedige bij zwangerschap, noem maar op!

Deze zijn niet alleen voorbehouden aan zweverige of spirituele types. Het is heel gebruikelijk om voor een groot examen of sollicitatiegesprek eerst even langs de dichtsbijzijnde Shinto-Schrijn te gaan voor een gebed en vraag om zegening. Dit wordt echter niet gezien als een uiting van een religie, maar gewoon iets dat “hoort” in het dagelijks leven.

Veel raakvlakken

Ook alle grote festivals hebben vaak hun roots bij het Shintoïsme. En er zijn tal van andere vieringen waarbij Shinto rituelen diepgeworteld zijn. Zo speelt Shinto ook een hele grote rol tijdens huwelijken; veel huwelijksceremonies worden geheel voltrokken in Shinto-stijl (ondanks dat een westerse bruiloft vaak goedkoper is).

Daarentegen worden begrafenissen en de dood weer gezien als “onzuiver” en daarom overgelaten aan het Boeddhisme. Je zult daarom dan ook maar weinig Shinto-begraafplaatsen tegen komen. Het is met name ook deze bijzondere mix van Shinto elementen en Boeddhisme die ervoor zorgen dat Japan niet écht aan een bepaalde religie vasthoudt. Het blijft dan ook moeilijk om Shinto eenduidig te omschrijven anders dan een levenswijze met respect voor de natuur en de “onzichtbare” krachten om ons heen.


Bron: 1,2,3,4,5,6,7,8,9,10,11,12,13,14,15
Dit artikel – Wat is Shinto? – verscheen voor het eerst op 3 maart 2014 en is voor het laatst geüpdatet op 15 maart 2019.

Tags:
,
Kurimu
belle.fleurs@hotmail.com

Kurimu is een Japan cultuur- en subcultuur superfan. Kawaii-lover. Calpis-verslaafde. Echte ontdekker, eerlijk, en soms té nieuwsgierig. Vleugje ondeugend met een toefje dapper.

Geen reactie's

Geef een reactie