20 mei Alles over Japanse onsen: Japanse heetwaterbaden
De 75% vulkanische ondergrond van Japan is niet alleen een bron van ellende – door de vele aardbevingen die het veroorzaakt – maar ook rust: in de vorm van onsen. Deze natuurlijke heetwaterbaden zijn een belangrijk onderdeel van de Japanse cultuur, en wanneer je Japanse films of anime kijkt zul je ze vast wel eens voorbij hebben zien komen. Maar wat zijn het nou precies en wat voor rol spelen ze in de Japanse cultuur? Na het lezen van dit artikel weet je alles over deze natuurlijke heetwaterbaden!
Wat is een onsen?
Onsen zijn warmwaterbronnen waarin je kan baden. Op plaatsen waar de aardkorst dun is stijgt vulkanisch verwarmd water naar boven. De koudste heetwaterbaden beginnen bij 25 graden, terwijl je in de warmste zelfs eieren kan koken, zoals in Nagano.
In Japan vind je ontzettend veel onsen. Niet zo vreemd want, zoals gezegd, is maar liefst 75% van de ondergrond van Japan vulkanisch en dat houdt in dat er voldoende ruimte is voor natuurlijke warmwaterbronnen om zich te vormen. Deze warmtebronnen zijn in feite gewoon geisers en worden “afgetapt” voor de baden.
Let wel dat een onsen alleen een échte onsen is als het water komt van een natuurlijk bron (geiser). Een hoop badhuizen prijzen zich soms aan als onsen terwijl zij geen water uit natuurlijk bron hebben of dit mengen met heel veel verwarmd tapwater.
Ontspannen, verbinden en genezen
De warmwaterbronnen vormen niet alleen een goede plaats voor ontspanning. Ze fungeren ook als een plaats om collega’s of reisgenoten beter te leren kennen. Naakt en gewassen in bad gaan is niet alleen schoon, het bevordert volgens de Japanse traditie ook het vormen van een persoonlijke band. Die band versterk je door al je materiële bezittingen achter te laten en je problemen los te laten, zodat je meer voor elkaar openstaat.
Daarnaast hebben de bronnen geneeskrachtige eigenschappen. In het hele land vind je meer dan tien verschillende soorten baden met verschillende soorten mineralen en zuurtegraad. Elk warm bad helpt tegen schouderpijn, terwijl specifieke mineralen of zuren volgens sommigen meer genezende krachten hebben.
Zo zouden ijzerhoudende onsen bijvoorbeeld helpen met menstruatieklachten, terwijl licht radioactieve alkaline baden mogelijk goed zijn tegen jicht. Andere mineralen die je bijvoorbeeld tegen kan komen zijn:
- Natriumbicarbonaat zoutoplossing – voor het “verfraaien” van de huid
- Sulfaat – voor wonden en kneuzingen
- Ferrugineous – voor het herstellen van ijzer niveaus
- Zwavel – voor hoge bloeddruk en gewrichtspijn
- Koolstofdioxide – voor hoge bloeddruk en reuma
Overigens ruiken niet al deze baden even lekker of zijn ze mooi helder qua kleur, zeker niet de befaamde zwavelbaden die naar eieren kunnen ruiken. Maar je moet wat overhebben voor de gezondheidseffecten! Dus, ga je voor een normale, of voor een specifieke geneeskrachtige onsen?
Verschillende onsen locaties
Onsen kun je door heel Japan tegenkomen maar gezien het geisers zijn vind je ze alleen in de buurt van vulkanische ondergrond, en op plekken met een dunne aardkorst. Gelukkig zijn die er meer dan genoeg in Japan en heb je dus veel keuze.
Sommige bronnen liggen afgelegen en alleen, anderen worden omgeven door tientallen andere onsen. Er zijn zelfs hele dorpen gebouwd rondom deze waterbaden, en die grotendeels blijven voortbestaan dankzij de bezoekers aan deze baden.
Hotel / Ryokan met onsen
Vaak zie je dat een hotel of ryokan gekoppeld is aan een bepaalde onsen. Een ryokan is een traditioneel hotel met Japanse stijl kamers (tatami-matten, futon, etc.) en met ontbijt/diner inbegrepen.
Ben je van plan een onsen te bezoeken? Breng dan een één of meerdaags verblijf aan een ryokan voor optimaal reisgemak en de échte, volledige Japanse ervaring. Een klassieke ryokan bestaat uit meerdere privékamers met tatami-matten en een gemeenschappelijk bad. Soms zelfs ook privébaden.
De ene ryokan heeft ook een gezamenlijke ruimte voor eten en vermaak op vaste tijden waaraan je je dient te houden, terwijl andere eten serveren op je kamer. Slapen doe je op een futon: een stevig, maar dun matras dat rechtstreeks op de grond wordt gelegd, met daarover een dekbed. Deze worden voor jou klaargelegd zodra je op weg gaat naar het warme bad, gehuld in een daar gebruikelijke badjas: een yukata (of op een ander tijdstip dat je zelf kunt aangeven).
Onsenpark en Onsen-machi
Daarnaast heb je ook nog de zogeheten onsen-machi, de benaming voor bepaalde dorpen/locaties die een grote hoeveelheid heetwaterbaden, hotels, en ryokan op dezelfde plek hebben. Dit zijn echt de ultieme plekken voor de liefhebber! Vaak heb je er (stempel)kaarten waarmee je diverse baden mag bezoeken binnen een bepaald tijdsbestek, zijn er diverse onsen gerelateerde activiteiten, en heb je er vele souvenirwinkels om een mooi aandenken mee naar huis te kunnen nemen!
Losse onsen
Een onsen die niet gekoppeld is aan een hotel of ryokan kom je wat minder vaak tegen dan je zou denken. En je moet hierbij ook goed opletten of het wel echt een onsen is (natuurlijke warmwaterbron)! Een niet natuurlijk heetwaterbad gebruikt namelijk verhit kraanwater (en voegen hier soms handmatig extra mineralen aan toe). Over het algemeen worden deze ook echt wel aangeduid als sento in plaats van onsen, maar het kan zijn dat je pech hebt.
Hygiënisch?
Een lekker bad klinkt daarbij als een prima manier om even goed schoon te worden. Maar niet elke onsen is even hygiënisch. Dat bleek wel na meerdere (hygiëne)schandalen in 2003 en 2004 na grote aantallen gezondheidsklachten bij onsen-gebruikers.
De Japanse overheid stimuleerde eind jaren ’80 de kleinere landschapsgemeenten, waardoor ryokan met onsen als paddenstoelen uit de lucht schoten. Deze bleken lang niet zo goed gereguleerd of hygiënisch te zijn, maar wel goed voor de lokale economie.
Hierdoor werden controles niet altijd even goed uitgevoerd. Dit is echter de laatste jaren wel weer erg aangescherpt en zeker de grotere, en bekendere onsen zijn inmiddels weer helemaal veilig.
Niet altijd goed voor de gezondheid
Toch is het goed om te weten dat je altijd wel wat risico loopt in een onsen. Buiten het feit dat alles vaak spekglad en nat is kan de combinatie van warmte en vocht er voor zorgen dat bepaalde infecties een kans hebben zich te verspreiden.
Denk hierbij aan het nog enigszins onschuldige zwemmerseczeem, tot de Naegleria fowler amoebe, een amoebe die hersenvliesontsteking kan veroorzaken. En zijn er gevallen geweest waarbij legionella zich verspreid heeft via de heetwaterbaden.
Nu hoef je niet meteen in paniek te zijn, jaarlijks gaan miljoenen en miljoenen Japanners de baden in en slechts in uitzonderlijke gevallen gaat het mis. Maar het is wel goed je bewust te zijn van dit soort dingen en dat je kiest voor een nette en betrouwbare onsen! Maar waar vind je dan die onsen?
De onsenwet
Om gezondheidsredenen is een onsenwet in het leven geroepen. Deze wet verplicht onsen niet alleen de temperatuur van het bad te noemen, maar ook de mineralen die in het bad zitten. Als de eigenaar hier vaag over is kan je beter twee keer nadenken over je bezoek. Verder zijn er ook allerlei reglementen voor de staat van het bad, het soort schoonmaak dat er plaats moet vinden, hoe vaak etc. etc.
Deze moet er voor zorgen dat de badhuizen goed gereguleerd blijven en dat bezoekers veilig en zonder zorgen naar een onsen kunnen gaan. En dit lijkt te werken! De afgelopen jaren zijn er geen grote incidenten meer geweest en de meeste onsen lijken zich goed aan de regels te houden.
Uitzonderingen zijn er echter altijd dus blijf je gezond verstand gebruiken tijdens een bezoek.
Onsen Etiquette
Nu je alles weet over de onsen is het natuurlijk tijd om een bezoekje te gaan brengen. Lees je dan ook goed in op het gebied van de etiquette, ofwel manier waarop je geacht wordt je te gedragen.
Als je voor het eerst gaat kan het nogal een beetje zoeken zijn wat de bedoeling precies is maar ook daar hebben we aan gedacht! Meer weten? Lees dan snel het artikel “Onsen Etiquette: Hoe gedraag je je in een onsen (Japanse warmwaterbron)“.
Geen reactie's