03 aug Een bezoek aan het Hiroshima Peace Memorial Park

Wanneer je aan mensen vraagt welke steden of plekken echte aanraders in Japan zijn worden een aantal plaatsen telkens genoemd: Nikko, Tokyo, Mt. Fuji, Kyoto, en Hiroshima. Stuk voor stuk bekende plaatsen, allen voor een bijzondere reden. Geen van allen zijn echter bekend om zo’n droevige reden als Hiroshima. Op 6 augustus 1945 werd Hiroshima namelijk slachtoffer van de eerste aanval met een atoombom ooit.

De aanval van de Japanners op Pearl Harbor ten tijde van de tweede wereld oorlog was de druppel die de emmer deed overlopen voor de Verenigde Staten. Als reactie besloten ze dat het “geoorloofd” was om een atoombom, met de bijnaam “Little Boy” te gebruiken om Japan op de knieën te brengen.

Zwarte dag

In één grote klap van vuur en licht werden 79.000 mensen weggevaagd, er bleef letterlijk niets meer dan een schaduw van hen over. Gedurende de dag zouden er nog eens 180.000 anderen sterven. Ook in de jaren daarna stierven nog velen – naar schatting nog enkele honderdduizenden – door de gevolgen van blootstelling aan zoveel dodelijke straling.

Daar bleef het echter niet bij. Slechts drie dagen later was een tweede atoombom onderweg, dit keer naar het stadje Kokura. Door het dikke wolkendek kon men echter niet goed zien waar ze moesten richten en dus werd er uitgeweken naar een plek met “mooier” weer: Nagasaki. Bij deze aanval vielen 39.000 doden en 25.000 gewonden, aanzienlijk minder dan bij de aanval op Hiroshima. Mede doordat het doelwit deels gemist werd.

Deze tweede bom was teveel voor Japan en op 12 augustus besloot keizer Hirohito tot de overgave. In een legendarische radiozending sprak de keizer voor het eerst ooit, rechtstreeks tot het volk. Niet iedereen was het eens met de overgave, of zoals keizer Hirohito het verwoorde: “het aanvaarden van de Verklaring van Potsdam”.

Hiroshima Peace Memorial Park

De aanvallen op Hiroshima en Nagasaki laten nog altijd zware wonden achter in de gedachten en geschiedenis van het Japanse volk, en men is dan ook nog lang niet vergeten wat er is gebeurd. Nergens is dat zo duidelijk zichtbaar als in het Hiroshima Peace Memorial Park.

Te midden van de schitterende kersenbloesem bomen vind je enkele grote en kleinere monumenten, die elk op een aparte manier terugblikken op de vernietigende kracht van de atoombommen. Dit ontzettend mooie park herbergt een hoop pijn en verdriet. Maar ook de hoop op een toekomst zonder oorlog, en een toekomst waarbij de wereld nooit meer een aanval met een atoombom hoeft te zien.

Terwijl je door het park loopt kun je vrijwel vanuit alle hoeken het beroemde A-Bomb Dome zien (die ten tijde van ons bezoek in 2015 gerestaureerd werd), een gebouw dat zich in het middelpunt van de ontploffing bevond maar grotendeels nog overeind staat. Er zijn speciale monumenten voor en door kinderen, en je kunt een bel luiden als symbolisch gebaar voor de vrede.

Wat je ook al snel zult zien in het park zijn de vele (vaak) oudere dames en heren die met flyers, mappen, en folders staan. Dit zijn geen verkopers. Sterker nog, het zijn vrijwilligers die de geschiedenis en verhalen rondom de atoombomaanval willen delen en vertellen. Ze weten erg veel er vanaf en hebben vaak direct te maken gehad met de gevolgen van de aanval. Let echter wel: je bent al snel een uur of langer met ze op pad. Daarentegen is het ontzettend leerzaam.

Een bezoek dat je bij blijft

Wat wellicht de meeste indruk maakt is een bezoek aan het Hiroshima Peace Memorial Museum. In dit museum wordt er verteld en uitgebeeld wat er gebeurde ten tijde van de inslag en de dagen die er op volgden. Er hangen gigantische foto’s van verbrande en verwonde mensen, plekken waar alleen een schaduw is overgebleven, en voorwerpen die gevonden zijn na de inslag.

Zo lag er één enkele kleine geta (houten slipper) met het verhaal dat een moeder alleen dit nog kon terug vinden van haar dochter, al het andere was weggevaagd. Of het zakhorloge wat stil bleef staan, de kleine gesmolten driewieler, en het favoriete speelgoed van iemands kleinkind.

Wanneer je het museum bijna uitgelopen bent kom je bij een bibliotheek. Hier kun je verslagen lezen (in allerlei talen) over mensen die de aanval hebben overleefd. Zo hebben we verhalen gelezen over een jonge moeder die haar kinderen niet kon redden. En van een soldaat die zijn brandwonden en lichaam wanhopig probeerde te koelen in een sloot, en nog vele anderen.

Het “ergste” waren de videovertellingen. Waar niet alleen wij, maar ook menig Japanner en andere bezoeker het niet droog bij kon houden. De verschrikking, de paniek, en de pijn van het verlies was overal in het museum te vinden.

Dit werd echter niet op een vervelende of nare manier gedaan. Alles liet duidelijk het respect zien wat hiermee gemoeid gaat. En wanneer er gesproken werd over slachtoffers ging dit dan ook met gepaste eerbied.

Verplichte kost

De entree is slechts 50yen, nog geen €0,50 dus, en dus voor iedereen betaalbaar en toegankelijk. Je verlaat het museum echter wel met een zwaar gevoel in de maag. Het is dan ook aan te raden om na afloop je te focussen op de andere boodschap van dit park: hoop en vrede.

De duizenden kleurrijke origami kraanvogels vormen een schril contrast met de trieste boodschap in het museum. Deze origami staan echter voor hoop. Wanneer je 1000 kraanvogels vouwt zouden namelijk al je wensen en dromen voor vrede en goede gezondheid uitkomen.

Kinderen uit Hiroshima en de omgeving maken dan ook jaarlijks duizenden kraanvogels, om bij te dragen aan de droom voor wereldvrede. Een droom die we hopelijk allemaal delen en op onze eigen manieren proberen uit te dragen.

Bronnen: 1, 2, 3.

Dit artikel – Een bezoek aan het Hiroshima Peace Memorial Park – verscheen voor het eerst op 6 augustus 2015 en is voor het laatst geüpdatet op 3 augustus 2020.