16 feb Film Review: Shoplifters (Manbiki Kazoku)

Enige tijd geleden was het prijswinnende ‘Shoplifters’ voor het eerst te zien in Nederland. De film werd in 2018 nog op het filmfestival van Cannes bekroond met de prijs voor “Beste Film” (De Gouden Palm) en is tevens de Japanse inzending voor de Oscars. De film is de nieuwste titel in een lange reeks succesvolle films van de Japanse regisseur, schrijver, en editor Hirokazu Kore-Eda. Bekende films die ook in het westen aansloegen zijn onder andere After Life (1998), Nobody Knows (2004), Like Father, Like Son (2013), en After the Storm (2016).

Met een grote focus op sociaal onrecht en hechte familiebanden lijkt hij met Shoplifters wederom een waar kunstwerk te hebben neergezet dat wereldwijd mensen weet te beroeren.

Op zoek naar begrip

Shoplifters is geen film voor de romantische rom-com liefhebbers. Het is een rauwe film die, naast dat er genoeg amicale momenten tussen zitten, laat zien dat mensen in Japan het ook heel moeilijk kunnen hebben. De Japanse maatschappij kan wreed zijn tegen hen die niet kunnen of willen meedoen aan de standaard normen die veel sociale regels met zich meesleept.

Japan heeft over het algemeen een echte eensgezinde gemeenschapscultuur. Maar wat doe je met je leven als je je compleet van je familie en vrienden hebt afgesloten, bent verstoten uit de maatschappij of gewoon niets meer met iemand uit je omgeving te maken wilt hebben? Dan val je vaak al snel buiten de boot en ga je op zoek naar een nieuwe plek om thuis te horen.

Verloren

Voor kinderen valt het vaak nog zwaarder. Dit overkomt het meisje Yuri Hojo. Ze heeft geen echte vriendjes of vriendinnetjes om mee te spelen en haar ouders zien haar totaal niet staan, tot aan verwaarlozing aan toe. Vastbesloten op te zoek te gaan naar wat beters loopt ze weg van huis. Maar dat valt nog niet mee… Tot ze Osamu en Nobuya tegenkomt.

Op een uiterst koude avond lopen vader en zoon onderweg naar huis vanuit hun werk. Osamu is best een luie nietsnut die liever in de Japanse ziektewet zit dan dat hij werkelijk wat uitvoert bij zijn werkgever. Nobuyo heeft een slecht verdienende baan, maar probeert er telkens de eindjes mee aan elkaar te knopen.

Als ze in hun buurt zijn gearriveerd zien zij in het vrijstaande huis bij hun op de hoek een klein meisje, treurig en kou kleunend bij het raam zitten. Hebben ze haar daar voorheen ook al niet een paar keer eerder zien zitten? Heeft ze geen ouders ofzo? Osamu en Nobuyo besluiten het kind mee te nemen naar hun familiehuis. Daar ontmoet Yuri de andere leden van dit bijzondere huishouden, en wordt ze meegenomen in een aantal gebeurtenissen die haar huidige bestaan een heel ander en nieuw leven in blazen.

Familie

Dat Shoplifters is overladen met positieve feedback kan ik heel goed begrijpen. De film zit bomvol met emotie, welke niet alleen goed wordt vertaald door het acteerwerk en de muziek maar simpelweg diep verwoven zit in de gehele film. Over elk stuk decor en elk shot lijkt uitstekend te zijn nagedacht en welke emotie het moet versterken.

Niet zo vreemd want zoals Hirokazu Kore-Eda zelf zegt in een interview: “De film zit vol met de verschillende elementen waar ik de afgelopen tien jaar over heb nagedacht en heb onderzocht. Het is het verhaal van wat familie betekent, een verhaal over een man die vader probeert een goede vader te zijn, en bovendien een coming-of-age verhaal van een jongen. Maar de kernemotie toen ik deze film maakte, was misschien “woede”. Sinds Still Walking heb ik wanhopig dieper en nauwer gegraven in het motief achter persoonlijke dingen, wat mensen beweegt. Na het afronden van After The Storm heb ik mijn visie verbreedt en heb ik het minimaliseren van zoveel mogelijk, tot een einde gebracht. Men zou kunnen zeggen dat ik terug ben gegaan naar waar ik begon.”

Het is lastig om je enthousiasme voor de film en wat er zich in afspeelt niet uitgebreid op tafel te leggen voor de mensen om je heen. De film is rijk aan gebeurtenissen omdat het zich over de gehele familie uitstrekt. Daarnaast hebben we hier te maken met een familie die bestaat uit mensen die zich uit de maatschappij hebben teruggetrokken, of zelf een verschoppeling zijn. Iedereen mankeert wel wat en de hele familie komt aan de beurt om zijn of haar verhaal stukje bij beetje verder aan ons uit te lichten.

En hoewel de familieleden van Manbiki Kazoku alsnog een stelletje winkeldieven blijven, kan je het niet laten om met ze mee te leven. Want fout of niet, het blijven gewoon mensen die fouten maken en lief kunnen hebben. Dit is iets wat zeer goed wordt weergegeven in de film. Hoe je leven er ook uit mag zien, uiteindelijk zijn we allemaal op zoek naar de genegenheid en de warmte van een familie. In welke vorm dan ook.