10 jan Gedragsregels in de trein of metro in Japan
Japan staat bekend als één van de meest beleefde culturen ter wereld en vrijwel nergens is dat zo duidelijk te merken als in het openbaar vervoer in Japan. Alles is in feite terug te brengen tot één overkappende gedachte: zorg dat je niemand tot overlast bent.
Dit uit zich in een hele hoop verschillende (ongeschreven) regeltjes die in Japan de normaalste zaak van de wereld zijn en door eigenlijk iedereen altijd worden opgevolgd. Pas je hier ook als toerist dus netjes op aan! Niet alleen omdat dit simpelweg netjes is, maar ook omdat boetes riskeert wanneer je sommige van deze beleefdheidsregels niet naleeft.
Netjes in de rij
Hier in Nederland staat iedereen maar een beetje door elkaar heen op het perron en als de deuren van de trein openen is het een wedstrijdje ellebogen duwen om als eerste een plekje te bemachtigen. Het is hier ook vaak maar een beetje gokken waar de trein precies zal stoppen dus is er altijd een hoop onhandig heen en weer geschuif als de trein bijna stilstaat.
In Japan is het hele perron echter duidelijk gemarkeerd en staan er poortjes op de plekken waar de treindeuren straks open. Voor de poortjes staan vakken en lijnen waar iedereen keurig, in nette rijen, staat te wachten. Vervolgens wacht je tot mensen uitgestapt zijn en pas dan stap je in. Dit geldt zelfs nog in het ergste van de spits. Zelfs dan worden de rijen gehandhaafd, maar zul je wel snel moeten zijn met in- en uitstappen!
Ga niet zomaar ergens zitten
Eenmaal in de trein kun je niet zomaar ergens neerploffen. Er zijn speciale plaatsen, de zogenoemde yusen seki, voor minder validen, zwangere vrouwen, vrouwen met jonge kinderen, en bejaarden. Mochten die personen er niet zijn, mag je daar gewoon zitten. Maar zie je nou iemand waarvoor die plaats eigenlijk bestemd is ga je netjes staan. Als je überhaupt gaat staan voor (een ouder) iemand wordt dat zeer gewaardeerd!
Op de grond in de trein gaan zitten, of op een andere plek die eigenlijk geen zitplek is, wordt niet gewaardeerd. Ook bij elkaar op schoot zitten is, tenzij je een kind bent/hebt, erg ongepast.
Neem niet meer dan één plek in beslag
En als je dan een zitplek hebt gevonden houd dan je voeten en benen een beetje bij je. Ga niet, ook al ben je 1 meter 98, met je benen languit zitten zodat iedereen over je stelten heen moet springen. Of waar mannen (sorry!) vaak een handje van hebben, heel wijdbeens zitten. We snappen dat jullie wat extra ruimte “daar beneden” nodig hebben, maar in een bomvolle trein wordt het je niet in dank afgenomen als je bijna 2 plekken in beslag neemt.
En dames, je handtas hoeft ook echt geen eigen zitplek te hebben! Wil je hem niet op schoot? Zet hem dan op de grond, of nog beter, in de daarvoor bestemde rekken boven je.
Niet eten en drinken
Waar bij ons in het OV uitgebreid gegeten en gedronken wordt en de prullenbakken vaak uitpuilen, is dit in Japan niet de bedoeling. Eten is niet gepast in het OV en zelfs wat water drinken is niet echt normaal. Drinken wordt enigszins getolereerd maar beter is het om even te wachten tot je niet meer in de trein of metro zit.
Uitzondering hierop is de Shinkansen. Dit zijn vaak lange afstandstreinen met ritten die meerdere uren duren. Hier mag je wel degelijk eten en drinken. Er is zelfs een karretje met eten dat langs komt in de trein! Dit zijn echter wel gerechten waar je medereizigers geen hinder van ondervinden, dus geen gerechten die erg sterk ruiken, of luidruchtig zijn om te eten (zakken chips).
Sowieso wordt er vrijwel nooit op straat gegeten en gedronken in Japan en prullenbakken zijn ook bijna nergens te vinden. Houd hier dus rekening mee!
Houd je stil
Wat echt opvalt is dat het behoorlijk stil is in de trein. Gepraat wordt er wel, maar alleen op een zachte manier. Telefoneren is vrijwel een doodzonde in de trein en volledig onacceptabel. Je wordt zelfs geacht je telefoon op stil of trillen te zetten voor je de trein instapt. Wat je wel vaak ziet is dat iemand, indien deze gebeld wordt, even snel opneemt en fluisterend zegt dat ze zo terugbellen als ze niet meer in de trein zitten.
Wederom is de shinkansen een uitzondering. Hier is telefoneren toegestaan mits je dit doet in de ruimtes tussen wagons (waar je ook het toilet vindt) en je het gesprek zachtjes voert.
Naar muziek luisteren mag met een koptelefoon op natuurlijk altijd, maar zorg dat je volume niet knetterhard staat zodat iedereen kan meegenieten van je J-rock nummer of de intro van je favoriete anime.
Let op je lichaamsgeur
Zeker wanneer het druk is en je de handgrepen aan het plafond moet gebruiken is het in het belang van je medereizigers als er dan geen enorme zweetlucht onder je oksels vandaan komt. Maar ook wanneer je strak tegen iemand aan staat of zit is het wel zo prettig als die persoon een beetje fris ruikt. Spuit dan ook in de zomer nog wat extra deodorant wanneer je moet reizen.
Let wel op dat je niet te enthousiast bezig gaat, want een teveel aan parfum of cologne is ook een ergernis onder veel Japanse reizigers. Wij westerlingen schijnen er nogal om bekend te staan te sterk te ruiken, en ook dat wordt niet op prijs gesteld in het openbaar vervoer.
Roken
Hoewel roken steeds minder populair wordt en op steeds minder plekken is toegestaan is Japan nog altijd relatief accepterend naar rokers toe. Zo hebben de meeste cafés aparte rookruimtes en mag je zelfs in restaurants nog vaak roken! Dit gebeurd echter wel volgens strenge regels want met je sigaretje over straat lopen is absoluut verboden, en levert je hevige boetes op.
Ook zijn er geen rookpalen of soort gelijke alternatieve op de perrons. Wil je op straat roken, of even snel een sigaretje opsteken voor je op een volgende trein stapt? Dan zul je op zoek moeten naar speciale, openbare rookruimtes of afgezette gebieden. Deze vind je met name vlakbij de in- en uitgangen van stations dus is er nooit eentje heel ver weg.
Nog een laatste tip over roken: gooi NOOIT je as of je andere rookrestanten op straat. Wederom een enorm asociale actie en levert je ook nog boetes op. Gebruik de asbakken in de ruimte, of koop kleine, draagbare asbakken aan een sleutelhanger. Klinkt bizar maar je vindt deze in overvloed in Japan voor maar een paar euro.
Pas op met je bagage
Eén van de allergrootste irritaties voor veel mensen zijn echter de toeristen met hun grote, lompe, koffers en backpacks. Naast het feit dat toeristen vaak toch al een hoop van de “regels” negeren staan ze ook nog te draaien, te duwen, en te proppen met hun bagage. Mocht jij dus met het OV gaan in Japan wees je dan alsjeblieft bewust van je bagage en hoe je er mee om gaat.
Probeer je reis zoveel mogelijk buiten de spitsuren te plannen. Is een trein bomvol? Pak dan even een volgende. Toch in de trein omdat je geen andere keuze hebt? Zorg dan dat je je backpack van je rug haalt en vasthoudt, of op je buik draagt. Dan kun je tenminste nog zien wat je doet.
Daarnaast zijn er vaak extra ruime stukken aan het einde van vele coupés, speciaal voor je bagage. Neem dus af en toe de moeite om een paar stappen meer te zetten en daar te gaan staan/zitten. Zo veroorzaak je een stuk minder overlast en frustratie!
En let op! Vanaf 2022 zijn er ook nieuwe regels in de shinkansen, grote bagage mag hier alleen nog maar mij als je een speciaal ticket reserveert. En écht grote bagage mag zelfs helemaal niet meer mee!
Personeel
Heel veel kaartcontrole kom je in de trein zelf niet tegen. Dit komt omdat op bijna alle stations en perrons poortjes staan waar je niet doorheen komt zonder kaartje. Plus dat zwartrijden bij de meeste Japanners überhaupt niet eens op komt om te doen.
Wanneer er wel personeel komt controleren in bijvoorbeeld de limited express trein, gaat dit volgens een heel ritueel. De medewerker doet de deur open, excuseert zich uitvoerig voor het storen, buigt, en spreekt iedereen persoonlijk aan voor de controles. Aan het einde van de coupé stopt hij weer en herhaalt het ritueel van buigen en excuses.
Zie jij de conducteur binnenkomen? Zorg dan dat je direct je vervoersbewijs tevoorschijn tovert en deze zonder problemen en al teveel vertraging kunt laten zien wanneer hij of zij naast je staat.
Veel, maar niet vreemd. Toch?
Behoorlijk wat regeltjes, maar eigenlijk niks vreemds toch? Vrijwel allemaal gedragsregels die hier eigenlijk ook normaal zouden moeten zijn maar vaak aan de laars gelapt worden. En, mocht je denken, “ach, ik ben buitenlander, ik hoef me er niet aan te houden”, dan heb je het mis! Er is namelijk een speciale organisatie in het leven geroepen om mensen te wijzen op hun onbeleefdheden.
Boetes worden er over het algemeen niet uitgedeeld, maar het is wel een publiekelijke “corrigerende” maatregel en in het meest extreme geval kan je zelfs de toegang tot de treinen ontzegt worden en/of kan je JR Rail Pass (als je die hebt) je afgenomen worden!
Geen reactie's