27 sep De Geschiedenis van de Geisha
De geisha spreken al eeuwen tot de verbeelding. Deze mysterieuze dames zijn nog steeds één van de grootste iconen van Japan en staan symbool voor de rijke cultuur en geschiedenis van dit land en alle mysteries die daarbij horen!
Vrijwel iedereen weet denk ik wel hoe een geisha eruit ziet: zwart prachtig opgestoken haar, een wit geschilderd gezicht, rode lippen en een schitterende kimono. Maar wist je ook dat ze al van jongs af aan worden opgeleid? En dat de eerste geisha mannen waren? Hoogtijd voor een geisha geschiedenis les!
Mannen als geisha
In tegenstelling tot wat veel mensen denken of verwachten waren de allereerste geisha’s mannen. Zij waren de gastheren op feesten en in de theehuizen. Deze mannen waren puur en alleen verantwoordelijk voor entertainment zoals muziek, spelletjes of goede gesprekken. Als het op zang en dans aankwam werden er vaak jonge meisjes ingehuurd, zogenaamde odoriko’s.
Langzaam maar zeker werden de odoriko’s steeds populairder, kregen ze meer taken en verschoof de term geisha naar de vrouwen. Dit is slechts een kleine onderdeel van het ontstaan van de geisha. Want dit gebeurde zeker niet van de ene op de andere dag maar is letterlijk een eeuwenlang proces geweest.
Al rond 700 n.Chr. zijn de eerste meldingen van hen die later geisha zouden worden, de ‘saburuko’ ofwel ‘zij die dienen’. Dit waren serveersters die behendig waren in het maken van praatjes en daarnaast ook hun rokken wel eens omhoog wilden tillen, uiteraard tegen betaling.
Oiran vs. Geisha
Over de jaren heen ontwikkelde dit zich tot het ontstaan van plezier districten in de grotere steden waar je vele prostituees kon vinden. Afhankelijk van hun schoonheid en ‘vaardigheid’ werden deze ingedeeld in klassen. De hoogste klasse waren de prostituees die ook als kabuki actrices werkten.
Deze dames werden Oiran genoemd en ondanks dat Oiran zich nog in het vaarwater van prostituees bevonden stonden ze over het algemeen toch in goed aanzien en waren ze leiders op het gebied van mode en vaak gezien als een soort ‘popsterren’.
Afhankelijk van de klasse verschoof (over de jaren heen) de nadruk van seksuele diensten naar andere vormen van vermaak en veranderde de rol langzaam in die van een goede gastvrouw. Zo werd het bespelen van instrumenten, zingen en dansen steeds belangrijker. Dit was dan ook het vakgebied van de geisha.
Ook lag de nadruk op (indien nodig) het subtiel kunnen flirten, het zijn van een goede en interessante gesprekspartner en behendig zijn in het spelen van drankspelletjes. Maar het meest geliefd waren toch wel de dames die getalenteerd waren op het gebied van poëzie en kalligrafie.
Een heel groot en belangrijk verschil ten opzichte van de oiran was dat een geisha’s geen prostituee is. Het is een grove belediging om een geisha daarmee te vergelijken aangezien ze “in de klassieke Japanse kunsten gevormde gezelschapsdames en gastvrouwen” zijn.
Dit houdt in dat ze zich o.a. specialiseren in zang, dans, etiquette en het zijn van een interessante gesprekspartner en goede gastvrouw voor alle gasten; dus niet alleen de mannen maar ook de vrouwen. Sterker nog een hoop mannen gingen naar ozashiki (feest in een theehuis) in het gezelschap van hun echtgenote.
Moderne geisha ontstaat
En zo komen we terecht bij de geisha’s zoals we deze kennen. Al deze talenten komen natuurlijk niet vanzelf en kosten veel tijd. Een van de eerste geisha’s was Kikuya, een extreem getalenteerde shamisen speler, die in Fukugawa woonde rond 1750. Pas vanaf 1815 werden geisha’s officieel erkend en was het een enorme succesvolle business. Ruim 100+ jaar bleef dit beroep en de business eromheen groeien. Maar toen de tweede wereld oorlog Japan bereikte ging het snel bergafwaarts.
Duizenden vrouwen moesten in fabrieken gaan werken om het land draaiende te houden en te kunnen overleven; zo ook de geisha’s. Mensen hadden geen tijd en geld meer om bezoeken aan een geisha te bekostigen en ook invloeden van buitenaf zorgden voor een drastische verandering.
Tegen de tijd dat de tweede wereld oorlog voorbij was waren er weinig echte geisha’s meer over, en waren de meeste geisha huizen (okiya’s) gesloten. De weinig geisha’s die er nog rondliepen waren geen eens echte geisha’s. Dit waren vaak prostituees die zich voordeden als geisha, voor Amerikaanse soldaten en toeristen. Om dit even in nummers uit te drukken: op het hoogtepunt van het geisha tijdperk (jaren ’20) waren er ruim 80.000 van deze vakvrouwen in heel Japan. Na de tweede wereld oorlog waren dit er nog maar +/- 1000.
Weinig geisha over
Tegenwoordig zijn er nog maar een paar okiya’s over. Maar gelukkig zijn er nog steeds jonge meiden (en zelfs een enkele jongen!) die de training tot geisha aan durven. En zo deze traditie in stand houden. Niet alleen zorgen ze ervoor dat de geisha blijft voort bestaan, maar houden ze ook vele andere traditionele gebruiken en beroepen in stand.
Zo zijn er artiesten nodig die de geisha’s kunnen onderwijzen op verschillende gebieden: zang, dans, kalligrafie etc. Maar een geisha zou geen geisha zijn zonder kimono’s en waaiers. Deze worden niet in de fabriek gemaakt maar op traditionele wijze met de hand in elkaar gezet. Op die manier worden verschillende tradities in stand gehouden en kan men nog steeds genieten van de Japanse cultuur op haar meest unieke.
Geen reactie's