verschillende goshu'in in accordion-stijl boekje

Goshuin: Gezegende tempelstempels

Wie houdt er nou niet van een beetje kunst? Klassiek, modern, digitaal, of geschreven – zoals bij shodo, de Japanse kalligrafie. Van dat laatste bestaat een bijzondere categorie, die je alleen vindt bij tempels en andere heiligdommen: de goshu’in (御朱印 = geëerd vermiljoen zegel). In ruil voor een kleine donatie plaatst een monnik een paar flinke rode zegels, met sierlijke krabbels van zijn penseel erbij. Heel mooi, maar wat is het eigenlijk?

Religieuze bonnenboekjes

De geschiedenis van de tempelstempels gaat vele honderden jaren -misschien zelfs een millennium- terug, naar een tijd waarin reizen zonder goed excuus eigenlijk onacceptabel was. Je kon niet zomaar je akkers of andere plichten verzaken.

Het maken van een pelgrimstocht was wél een geldige reden om je woonplaats tijdelijk te verlaten. Bijvoorbeeld om te bidden voor een goede oogst of de gezondheid van jezelf, je familie of dorpsgenoten. Meestal moest je dit “verlof” van tevoren aanvragen, maar daarnaast was het ook belangrijk om achteraf aan te kunnen tonen dat je echt bij de juiste heilige plaatsen was geweest.

De goshu’in vond zeer waarschijnlijk hier zijn oorsprong. Nadat je een handgeschreven soetra (heilige tekst) had gegeven aan de bodhisattva of boeddha, kreeg je van de tempel namelijk een zegel als bewijs van jouw offergave. Een soort bonnetje dus.

Bovendien was het zegel zelf heilig; dat bevatte de spirituele essentie van de daar vereerde godheid. Ging je langs meerdere tempels op één tocht, dan kon je al die zegels bundelen in je nōkyō-chō(納経帳)oftewel het “geleverde sutra’s boekje”.

Verzamelalbums

Tegenwoordig zijn zulke shu’in-chō (朱印帳 – zegelboeken) verkrijgbaar in superveel varianten. Behalve verschillende formaten, heb je de keus tussen traditionele gebonden boeken of accordeon-achtige boekjes in allerlei stijlen en designs, waarvan sommige limited editions. De één is misschien heel eenvoudig en ingetogen, de ander juist uitbundig gekleurd of met schattige karakters versierd. Degenen die bedoeld zijn voor pelgrimstochten bevatten soms ook tekeningen van de genummerde tempels, met klassieke gedichtjes. Sowieso geven heiligdommen vaak hun eigen versies uit, en ook bij reli-winkels en boekhandels kun je albums kopen.

Haast vanzelfsprekend zijn er in Japan clubs voor mensen die goshu’in verzamelen als hobby, maar er zijn ook mensen die gewoon de shu’in-chō zelf sparen. Dankzij de enorme diversiteit zijn het leuke souvenirs. Zeker omdat je ze later alsnog kunt gebruiken voor de daadwerkelijke zegels en kalligrafie. Hoewel het niet erg is om van alles en nog wat door elkaar te doen, houden de echte verzamelaars wel aparte boekjes bij voor de boeddhistische en shintoïstische heiligdommen. Die twee hebben ieder zo hun eigen kenmerken.


Boeddha’s en Kami

Boeddhistische goshu’in hebben in het midden een zegel met een enkel Sanskriet teken, vaak in een juweel of lotus. Dit verwijst naar de belangrijkste boeddha of bodhisattva van die tempel, wiens naam eroverheen geschreven wordt. Aan de linker- en rechterkant staan dan de tempel- en/of bergnaam, en de datum volgens de Japanse jaartelling. Overige zegels kunnen de (bij)naam van het heiligdom zijn, of een nummer als deze onderdeel is van een pelgrimstocht. De kalligrafie is vaak bijzonder cursief.

Shintoïstische versies hebben vrijwel altijd een groot vierkant zegel met daarop de naam van het heiligdom zelf. Die naam wordt daar nogmaals overheen geschreven, in een duidelijk leesbare stijl. Ook hier komt nog een datum bij aan de linkerkant, met de kanji voor “aanbidding” (奉拝) aan de rechter. Als er andere zegels bij staan, zijn dat meestal familiewapens of symbolen zoals planten en dieren.

Overigens kan je dit niet bij elke tempel krijgen. Bij het Nichiren boeddhisme staat alleen de Lotus Soetra centraal, en ontvang je in plaats van de gebruikelijke kalligrafie een goshudai. Dat zijn de woorden “Heil Wonderbaarlijke Lotus Soetra”(南無妙法蓮華経)- soms afgekort tot 妙法. Tenminste, als je daar het juiste boekje voor hebt… want een gewone shu’in-chō accepteren ze vaak niet. En Zen tempels doen hier helemaal niet aan mee, omdat men in Zen in principe geen boeddha’s, bodhisattva’s of teksten aanbid.


Tempelstempel rondreis

Ook in Japan is er sprake van enige “ontkerkelijking”. De religiositeit onder de mensen neemt langzaam af, waardoor tempels steeds minder vaste bezoekers hebben, en dus minder inkomsten. Om dat een beetje te compenseren, proberen veel heiligdommen dagjesmensen aan te trekken met zogeheten “stamp rallies” – een soort “spaar ze allemaal” actie. Meestal gaat het dan om een groepje heiligdommen die allemaal in een bepaalde buurt liggen, of waar dezelfde godheid wordt vereerd.

Daarnaast bestaan er natuurlijk eeuwenoude pelgrimstochten in Japan, waar ook bij elke tempel gestempeld wordt. Bijvoorbeeld de Saikoku 33, Bandai 33 en Chichibu 34 (samen de 100 tempels van Kannon) of de Shikoku 88. Maar je kan ook een collectie van goshu’in beginnen die een link hebben met historische figuren of plekken uit een anime waar je fan van bent. Hoe dan ook een goed excuus om eens wat onbekend terrein te verkennen.


BRONNEN: [1], [2], [3], [4]
Steven
japangids.info@gmail.com

Steven is een parttime reisleider en leraar Japans met een grote passie voor de taal, geschiedenis en religies. Doet ook graag aan kalligrafie en vertaalt daarvoor o.a. Nederlandse namen naar kanji, via www.japan-gids.info. Hij houdt daarnaast (misschien net iets te) van gamen, pizza en sake.

Geen reactie's

Geef een reactie