Dame die haar middel opmeet. Blog header voor artikel Anorexia in Japan. Foto via Pixabay.

Is Anorexia Het Grote Geheim Achter “Dun” Japan?

Het stereotype beeld van, zeker de Japanse vrouw, is er eentje van een ietwat kleine, super slanke dame. Met diepbruine, haast zwarte ogen en haren. En wanneer je op het eerste gezicht kijkt naar de gemiddelde Japanse dame lijkt het inderdaad ook wel te kloppen. Zelden kom je iemand tegen met overgewicht of obesitas. Slechts 3,7% van de mensen in Japan krijgt het label obesitas mee, tegenover 12,8% in Nederland, en zelfs bijna 40% in Amerika. Behoorlijk grote verschillen dus.

De meeste van ons denken vaak dat Japanners van nature dun zijn. Dat het “in de genen” zit, maar dat is zeker niet (helemaal) waar. Het heeft vooral te maken met de manier waarop men in Japan omgaat met eten, bewegen en gezond leven. En volgens sommige experts is een verborgen anorexia epidemie de ware oorzaak.

Ander eetpatroon

Een groot deel van de reden waarom men in Japan vaak slank is heeft te maken met wat, en hoeveel ze eten. Om ook dit in getalletjes uit te drukken: de gemiddelde vrouw in Japan eet zo’n 1500-1900 calorieën per dag, een vrouw in Amerika al snel 2200-2500 calorieën. Zo kan er dus bijna 800 calorieën verschil zitten. En is het dus ook niet zo moeilijk voorstellen waarom er zo weinig mensen met overgewicht zijn in Japan.

Waar het in Amerika (en ook hier) gaat om grote porties en stevige maaltijden, draait het in Japan veel meer om lichte maaltijden, kleinere porties, en wordt er veel gegeten “met de ogen”. Dat betekent dat ook de manier waarop het gepresenteerd wordt erg belangrijk is. Eten moet niet alleen lekker zijn en goed moet ruiken, het met er ook mooi uit moet zien. Er wordt over het algemeen dan ook veel meer zorg besteedt aan wat er op het bord gelegd wordt en eet men een stuk bedachtzamer.

Een week aan boodschappen en eten in Amerika. Onderdeel van de serie 'Eat Around The World'.
Een week aan boodschappen en eten in Amerika. Onderdeel van de serie ‘Eat Around The World‘.
Een week aan boodschappen en eten in Japan. Onderdeel van de serie 'Eat Around The World'.
Een week aan boodschappen en eten in Japan. Onderdeel van de serie ‘Eat Around The World‘.

En dan hebben we het nog niets eens over het eten zelf! Hier zijn we gek op grote, dikke stukken vlees, vette jus, een drankjes met heel veel suiker. Ook is de fastfoodcultuur hier veel meer geïntegreerd in het dagelijks leven. En grijpen we veel sneller even een gefrituurde snack dan dat ze in Japan zouden doen.

Minder suiker en vet

Het tussendoor naar binnen proppen van snacks en snoepgoed is niet echt een onderdeel van het dagelijks leven in Japan. Natuurlijk wordt er wel gesnoept maar niet in de aantallen waarop we dat hier doen. En dan vaak ook andere soorten snacks zoals gedroogd fruit of inktvis.

Nog zo’n verschil is bijvoorbeeld het gebruik van de McDonalds. Hier bestel je meestal een menu met alles erop en eraan. In Japan gaat de voorkeur vaak uit naar óf een hamburger óf een frietje, niet beiden tegelijkertijd. Een halve liter cola erbij? Welnee! Bij voorkeur juist een kleine beker ijskoffie ernaast. Lijkt maar een klein iets maar het geeft wel een duidelijk verschil aan in de hoeveelheid eten die men naar binnen werkt.

Daarbij komt ook nog dat McDonalds en dat soort ketens relatief duur zijn voor een snelle, makkelijke maaltijd. Voor de prijs waarop je een menuutje bij de Mac haalt kun je minstens een heerlijke, verse bentobox + drankje halen, of gloeiend hete, verse kom ramen! Hierdoor is het ook minder verleidelijk om voor “westers” fastfood te kiezen.

Fat shaming als “succes” middel

Maar niet alleen het soort eten draagt bij aan het beeld van “dunne Japanners”. De grootste invloed komt vanuit de gemeenschap en de sociale verwachtingen waar men aan moet voldoen.

Dik zijn wordt binnen de Japanse cultuur, met uitzondering van sumoworstelaars, niet geaccepteerd. Je zult er vrijwel geen fat acceptance movements gaan tegen komen. Sterker nog fat shaming is aan de orde van de dag en wordt daar als “normaal” gezien. Alleen wordt het daar niet als fat shaming gezien, maar een soort uiting van “bezorgdheid” voor elkaars gezondheid, schoonheidsidealen, en het buiten de norm vallen.

Dit betekent echter niet dat het er allemaal vriendelijk en aardig eraan toe gaat. Het keihard pesten en beschamen van mensen met overgewicht komt dan ook regelmatig genoeg voor.

Zelfs Godzilla werd in de nieuwe film slachtoffer van fat shaming. Japanse fans vonden hem "te dik".
Zelfs de nieuwe Godzilla werd slachtoffer van fat shaming. Japanse fans vonden hem “te dik“.

Wanneer je overgewicht hebt, en dan hebben we het niet eens over echt zwaar overgewicht, dan wordt het je een stuk moeilijker gemaakt. Mensen in Japan hebben namelijk sterk de associatie dat mensen met overgewicht geen zelf-discipline hebben, lui zijn, alleen maar ongezond eten, en zichzelf verwaarlozen. Het zouden hierdoor geen goede burgers en werknemers kunnen zijn.

Het is dan ook heel normaal dat jongens en meiden met overgewicht gepest en soms zelfs gediscrimineerd worden in Japan. En zo kom je als dik persoon ook veel moeilijker aan een baan; wie wil er immers een “luie werknemer zonder discipline”?

Grote druk om slank te zijn

De druk is dan ook groot om een mooi slank figuurtje te hebben en gezond te leven. Velen moeten hun uiterste best doen om aan dit “stereotype” beeld van de slanke Japanner te voldoen. Niet zo vreemd dus dat diëten, sporten en gezond eten voor een groot deel meer een obsessie is, dan gewoon een gezonde levensstijl.

Al van jongs af aan wordt er “geleerd” dat men om de lijn moet denke. En is het simpelweg onderdeel van de levenswijze in Japan om met je gewicht bezig te zijn. Zeker voor jonge vrouwen. Elke maand is er wel een ander hip dieet of komen er nieuwe wondermiddelen en beauty producten uit die je helpen om gewicht te verliezen. Of je hongergevoel onderdrukken, en is er iedere keer weer een nieuw work-out regime dat nog beter is dan de vorige. Zelfs in anime (tekenfilmseries) komt dit maar vaak zat duidelijk naar voren.

giphy
tumblr_lrqawji2ln1qdpm0jo1_500
usagi_going_all_out_on_an_exercise_bike

Neem bijvoorbeeld Sailor Moon. Zij is vrijwel de gehele serie bezig met haar lijn en afvallen. Dit waren overigens vaak afleveringen die in het westen zijn verbannen, overgeslagen, of aangepast omdat ze niet binnen ons “cultureel beeld” pasten. En het was geen sporadisch iets.

Dit vertaalt zich ook naar kledingmaten in winkels. Zelden zal je daar kleding tegenkomen die groter is dan een Aziatische s/m. Als westerling zal je dan ook al vaak te groot zijn om de kleding goed te passen.

Wat is te dik?

Maar wanneer ben je nou volgens Japanse begrippen te dik? Hier is het heel normaal om een maatje 40-44 te hebben, de meeste vrouwen hebben deze kledingmaten. In Japan zou zich dat vertalen naar ongeveer maatjes xl-3xl (soms zelfs nog groter). Je kunt je dan ook voorstellen dat het hele begrip te dik al anders wordt beschouwd. Zo werd in een poll gevraagd wanneer men een vrouw als dik bestempelt.

fat

De percentages geven aan hoeveel mensen iemand te dik vonden. Het laatste plaatje, waarvan 100% zei dat die persoon dik is, zou hier op z’n hoogst een beetje mollig of chubby genoemd worden. Ik denk niet dat ook maar iemand hier één van de dames op de onderste rij überhaupt als (veel) te dik zou bestempelen. En dat we over het algemeen juist zouden zeggen dat de eerste paar dames “te dun” zijn.

Dit geeft heel duidelijk aan hoe verschillend er naar gewicht gekeken wordt en wat de verwachtingen zijn. En dus in het verlengde daarvan, onder hoeveel druk men staat om binnen de “juiste percentages” te blijven. Deze sociale druk om dun te blijven wordt extra versterkt door de media, de mode en populaire idol groepen (Japanse muzikale groepen met ongekende populariteit en invloed).

Net als in het westen wordt de jeugd beïnvloed door wat ze zien en tegenkomen. Is een idool heel slank en populair dan voelen anderen ook de druk om dit na te streven. Deze invloeden worden extra versterkt door de enorme groepsmentaliteit in Japan. Val je buiten het standaard plaatje? Dan val je ook buiten de groep en kun je genadeloos gepest worden. Nóg een reden dus om te zorgen dat je niet “te dik” bent.

Anorexia als geheim probleem

Eetproblemen zijn van alle tijden en alle landen. In Japan werd de eerste vermelding van anorexia en boulimia al zo eind 17e eeuw gevonden, in de aantekeningen van dokter Shutoku Kagawa (1683–1755). Hierin omschrijft hij een aantal patiënten die “zelden en onregelmatig aten” en dan alleen maar kleine hoeveelheden rijst, kastanje’s of tofu aten. Zij hielden dit maanden vol en “dwongen zichzelf tot overgeven na het eten”.

De laatste jaren zijn deze problemen echter alsmaar meer aanwezig in Japan, en komen ze steeds verder naar buiten. Volgens schattingen is anorexia een enorm veel voorkomend probleem. Er wordt geschat dat zo’n 15-25% van alle dames in de leeftijden 20 tot 30 jaar er aan lijdt. Of ernstig dicht bij anorexia en andere eetproblemen zit.

Zelfs kleine kinderen lijden al aan ondergewicht. Vaak omdat ze een moeder met een eetprobleem hebben. Zon worden 10-jarige al gedwongen tot strenge diëten omdat ze een paar kilo te zwaar zijn. Het is dan ook niet voor niks dat anorexia wordt bestempelt als één van de meeste onderschatte en “verborgen” gezondheidsproblemen in Japan.

11
Erg omstreden artikel in de Amerikaanse Marie Claire over Anorexia in Japan. Lees hier het artikel zelf en hier het commentaar/de kritiek erop.

Ondanks dit grote probleem hoor je hier in Japan vrijwel niemand over en wordt het als normaal bestempeld. Zolang ze er mooi slank uitzien maakt niemand dat verder ook uit, je voldoet immers aan het “normale” beeld. Zelfs opvang of medische- en psychische zorg voor patiënten met eetproblemen zoals anorexia zijn maar mondjesmaat aanwezig.

Niet zichtbaar

Doordat de hevige focus op dieet, eten en sport zo normaal wordt gevonden is er maar weinig aandacht voor onderzoek naar de daadwerkelijke schaal van dit probleem. Dit betekent ook dat er niet wordt gezocht naar middelen om deze ontwikkelingen een halt toe te roepen.

Gelukkig is niet alles kommer en kwel en zijn er wel degelijk veranderingen zichtbaar in de afgelopen jaren. Wanhopige roepen om hulp van dames (zoals Hachiko in het artikel hierboven) komen naar buiten, en vertellen over hun problemen. Inmiddels zijn er zelfs al initiatieven opgestart die streven naar gezondere gewichten en het stoppen met stigmatiseren van chubby mensen.

De drang om slank te zijn zit echter diep geworteld in de Japanse cultuur. Het zal dan ook nog lang duren voordat er fundamentele zaken veranderen. En de juiste hulp geboden kan worden aan mensen. Waaronder zorgen dat jongeren een positiever beeld van zichzelf krijgen.

Bron: 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7, 8, 9, 10, 11, 12, 13, 14.
Dit artikel – Is Anorexia Het Grote Geheim Achter “Dun” Japan? – verscheen voor het eerst op 16 september 2015 en is voor het laatst geüpdatet op 16 september 2020.

Tags:
Joyce
desushitimes@gmail.com

Joyce is de oprichtster van The Sushi Times en schrijft inmiddels al bijna 10 jaar over alles dat te maken heeft met Japan. Verder is ze gek op anime, gaming, Pokémon, Animal Crossing en alles dat kawaii is. Daarnaast is ze ook een fanatieke Japanse hobby chef, wat tot uiting komt op ProefJapan.com!

6 Reactie's
  • Kitty Ocean
    Geplaatst op 21:49h, 16 september Beantwoorden

    Hoe reageren ze eigenlijk op toeristen? Ikzelf heb een maatje meer; mag ik verwachten dat er achter mijn rug over mij wordt gekletst?

    • Joyce
      Geplaatst op 08:59h, 17 september Beantwoorden

      Tja, of je het mag verwachten is misschien weer iets teveel van het goede. Maar gebeuren kan het wel. De kans dat je hier echter daadwerkelijk iets van merkt is echter minimaal dus ik zou me er zeker niet druk om maken.

  • tenshi
    Geplaatst op 00:23h, 18 september Beantwoorden

    Als het over gezobdheid ging, dan had ik gewenst dat ik er geboren was. Ik waagd ehet niet om me daar vol te eten, mensen staren je aan, maar ik vond het geweldig! Mensen gingen lachen als ik maat Xxxl pakte en weet je wat? Blij toe! Ik ben ruim 15 kilo afgevallen in iets van 6 weken, normaal drink ik veel cola, het is een verslaving…. daar als ik een colatje dronk keek iedereen je verbaasd aan. Ik kon het gewoon wegleggen en ook thee drinken en op het gegeven moment wende ik eraan.

    Ook alle porties zijn klein, dat hielp. Hier heb je het gevoel van “verspilling” de helft van je bord weggooien is echt niet goed. Maar psychologisch is het bijna onmogelijk om je bord maar “half” op te scheppen of de helft weg te gooien. Dat mensen in hun vrije tijd erg sporten is helaas een misvatting, op scholen wel, maar eenmaal van school af sporten ze nauwelijks.

    Maar afvallen en afvallen, en het werkt. Ik moet zeggen dat de jelly diets en konyakku erg goed werken om je honger te stoppen. Konyakku is een soort vezelpasta, helemaal zonder smaak en calorien, maar wel met volume. Met konbu,zeewier kun je een zilte smaak toevoegen aan deze pasta, en zo kun je een derde van je maaltijd volledig vullen zonder ook maar 1 calorie erbij te voegen, de ideale manier om je honger onder controle te houden.

    Ik moet toegeven dat iedereen die chubby of dik is het beste medicijn is letterlijk; japan. Ik was ooit helemaal gestopt met cola/energydrink. Geen puistjes meer, gezonde huid, jeugdige uitstraling, en fit gevoel. En die enorme gewichtsafname! Helaas, eenmaal hier, het oude patroon. En ik schaam me er dood voor. Waarom? Zie maar eens als harde werker na 20:00 gezond eten te krijgen, hoeveel vis en eetbare(a.k.a. Lekkere) tofu producten, en gezonde alternatieven voor instant food te krijgen, en de sterkste factor, mensenom je heen eten zo een sappige lekkere pizza weg en NIEMAND waagt het je te zeggen “oh mijn god! Hoe kun je nou zo ontzettend veel eten?! Schaam ej je niet?!”

    • Joyce
      Geplaatst op 08:27h, 18 september Beantwoorden

      Uhu. De eerste keer dat ik naar Japan ging zat ik 5 weken in fukuoka en in no time was ik 8kg kwijt! Simpelweg door de kleinere porties met meer groente en vis, en het laten staan van frisdranken. Misschien is het jou toen ook opgevallen maar tijdens het eten (zeker in restaurants) zie je eigenlijk alleen maar dat mensen thee of water drinken. Cola en dat soort drinken zijn echt een treat op zich die je bijvoorbeeld apart besteld om zo te drinken, maar niet voor “erbij”.

      En ook het gemak waarmee je, ook s’avonds laat, nog een gezonde maaltijd kunt scoren is daar zoooo fijn! Hier ben je na 20:00 inderdaad vaak alweer gedwongen om fastfood ergens vandaan te toveren. Fatshaming, zoals je die in Japan ziet, is natuurlijk niet echt goed maar het goedkeuren en motiveren van een ongezonde levensstijl wat hier steeds meer lijkt te gebeuren is weer het andere uiterste.

  • Julie
    Geplaatst op 21:40h, 08 oktober Beantwoorden

    In Nederland zit ik al op de rand van overgewicht, laat staan daaro. Ooit eens voor de grap een Japanse BMI-meting erbij gepakt. Dat heb ik inmiddels afgeleerd en heb gedurende een afvalperiode van 2 jaar veel goeie gewoontes aangeleerd die ze ook daar hebben: nagenoeg geen frisdrank, kleinere borden = kleinere porties en gezonder eten. Wat hielp is beginnen met groenten opscheppen, zodat daar alvast ruimte voor gereserveerd is.
    We kunnen veel van de Japanners leren wat dit betreft, maar toch klinkt het ook weer een beetje typisch: anorexia, een echt probleem, onder het bed schuiven en doen alsof het niet bestaat. Dat doet het wel.
    Ik denk dat mensen die naar Japan gaan en zich druk maken om hun gewicht zich vooral mogen troosten wanneer zij een goede verstandhouding met hun lijf hebben. Ik ben verre van slank voor Japanse begrippen, maar kan van eten genieten en er van afblijven zonder een verstoord beeld van mezelf en m’n lijf te krijgen.
    En ik wil dolgraag naar Japan, dus die voorpret weegt sowieso op tegen misschien een keer gesmoes in een drukke straat in Tokio dat ik toch niet versta. Peace out!

    • Joyce
      Geplaatst op 08:55h, 12 oktober Beantwoorden

      Hi Julie! Ik kan me echt vinden in alles wat je zegt haha. Zelf ben ik ook niet mega slank (maatje 42/44) en voor NL begrippen wellicht een beetje chubby. Daarbij ben ik vrij lang (1.78) en dus op alle vlakken voor de gemiddelde Japanner een grote dame haha! Zelf heb ik echter nog nooit nergens last van gehad behalve dat shoppen voor kleding wat lastig maar ach als dat het ergste is? 😉 Het is dan ook veel belangrijker dat, zoals je al zegt, je zelf goed in je vel zit en dan kun je sowieso alles aan 😀

Geef een reactie