Janken Japanse steen papier schaar

Janken: Steen, Papier, Schaar op z’n Japans!

Janken じゃんけん (spreek je uit als djan-ken) is het bekende steen-papier-schaar spelletje dat we allemaal kennen. Steen verslaat de schaar, schaar verslaat papier, en papier verslaat steen. Hier doen we vaak een beetje lollig over steen-papier-schaar en gebruiken de meeste mensen het als een geinige manier om een beslissing te maken, bijvoorbeeld wie er mag beginnen met een spelletje.

Van groot belang

Janken is in Japan niet alleen bedoelt om te bepalen wie het laatste stuk pizza mag eten. Ruzies en argumenten op scholen kunnen ermee worden opgelost, beslissingen worden er mee gemaakt op de werkvloer, en zakelijke deals mee afgerond. Idol groepen spelen het om te bepalen wie het podium mag betreden of de solo mag pakken en zo zijn er nog tal van toepassingen!

Er wordt natuurlijk niet altijd naar janken gegrepen, maar het passeert regelmatig de revue. De meeste toepassingen voor janken blijven vrij oppervlakkig, en wordt het vooral voor onschuldige zaken gebruikt. Maar er zijn altijd uitzonderingen bij!

Zo is één van de meest beroemde verhalen over janken er eentje waarbij er letterlijk miljoenen op het spel stonden! Er is zelfs uitgebreid over geschreven in The New York Times. Want in 2005 wilde een rijke Japanse zakenman zijn kunstcollectie aanbieden voor veiling. Maar hij kon niet kiezen tussen Christie’s en Sotheby’s. Uiteindelijk kwam het letterlijk neer op een potje janken tussen beide veilinghuizen. Met als winnaar Christie’s. Het is dus veel meer dan alleen een simpel spelletje.

Janken toernooien

Inmiddels is janken echt niet meer weg te denken uit de Japanse gemeenschap. En naast het dagelijkse gebruik, zijn er zelfs hele toernooien voor het spelen van janken. Waarbij mensen de strijd met elkaar aan gaan. En hoewel het een spel lijkt te zijn dat aankomt op geluk, is dit niet zo. Er zijn talloze strategieën ontwikkelt gedurende de jaren. Een deel daarvan gebaseerd op super snelle reacties, anderen op psychologische spelletjes om de tegenstander van de wijs te brengen etc.

Er zijn zelfs heuse algoritmes bedacht die moeten meehelpen in het voorspellen van de keuzes die iemand gaat maken. Hierbij worden bijvoorbeeld talloze jaren aan janken data met elkaar vergeleken en voorspellingen gemaakt.

En in 2012 hebben onderzoekers van de Universiteit van Tokyo een robot gemaakt met een 100% winrate. Deze robot leest (door middel van een high speed camera) de miniscule lichaamsbewegingen van een mens af, en voorspelt hiermee de handbeweging die volgt. En kan daardoor dus zelf de winnende move uitoefenen. En in 2014 is er zelfs nog een verbeterde versie uitgebracht. Een serieuze aanpak dus!


Ontstaan van Janken

Janken wordt al tientallen jaren op deze manier toegepast in Japan. Sterker nog, het kent een eeuwenoude geschiedenis! Zo is de eerste keer dat er een vermelding werd gemaakt van een steen-papier-schaar achtig spel in een Chinees boek (Wuzazu door Xie Zhaozhi), waarin verwezen wordt naar een spel uit de Han Dynasty (200 voor Christus).

In de loop der eeuwen kwam dit spel ook naar Japan, waar het de naam “sansukumi-ken” kreeg. Deze versie kende echter nog geen papier of schaar. Maar draaide om drie dieren. Een slak, slang, en kikker. De kikker wint van de slak, de slak van de slang, en de slang van de kikker.

Wat later in de geschiedenis ontstond hieruit ook “kitsune-ken”. Waarbij het spel met twee handen gespeeld werd. Hierbij versloeg het dorpshoofd de jager, de jager de vos, en de vos het dorpshoofd.

Beide versies hebben echter tegen het einde van de 19de eeuw plaats moeten maken voor het huidige janken.

Hoe speel je janken?

Zelf ook een poging wagen? Dan kun je gewoon de oude, vertrouwde steen-papier-schaar moves maken. Wil jij het echter op de Japanse manier doen? Dan komen er nog een paar Japanse zinnetjes bij kijken.

De basis is echter gelijk. Om dit spelletje te spelen maak je een vuist en roep je samen met je tegenstander “jan, ken, pon” (steen, papier, schaar!), tegelijkertijd schud je je vuist 3 keer op en neer. Bij de derde keer maak je van je hand een steen (gewoon je hand als vuist houden), papier (al je vingers naar voren strekken) of een schaar (een V-teken of Peace-teken maken met wijs-en middelvinger).


Janken Trivia

Nu weet je alles wat er te weten valt over janken. Met nog één stukje trivia: wist je dat janken zelfs in de natuur voorkomt? Er is een bepaald soort hagedis dat haar partner selecteert op basis van steen-papier-schaar. Maar dan gebaseerd op kleuren. Afhankelijk van de kleuren van het mannetje kiest het vrouwtje een partner. Hierbij verslaat oranje blauw, blauw geel, en geel oranje.

Bronnen: 1, 2, 3.

Joyce
desushitimes@gmail.com

Joyce is de oprichtster van The Sushi Times en schrijft inmiddels al bijna 10 jaar over alles dat te maken heeft met Japan. Verder is ze gek op anime, gaming, Pokémon, Animal Crossing en alles dat kawaii is. Daarnaast is ze ook een fanatieke Japanse hobby chef, wat tot uiting komt op ProefJapan.com!

Geen reactie's

Geef een reactie