Japanse Nieuwjaarsgerechten (osechi ryori)

De jaarwisseling komt er alweer aan en waar wij hier alweer druk bezig zijn met het zoeken naar de beste oliebollen en appelflappen zijn ze in Japan druk met het nadenken over osechi ryori. Osechi Ryori worden traditioneel gezien gegeten om het nieuwe jaar in te luiden. Het is een culinair hoogstandje uit de Japanse keuken en bevat enkele heerlijke gerechten, die schitterend worden gepresenteerd in Japanse bento boxes. Dit zijn echter niet de standaard bento boxes die je normaal met je lunch bij je hebt maar zogenaamde Jubako.

Deze worden speciaal voor deze gelegenheid gebruikt en gevuld met allerhande (seizoensgebonden) gerechten met een symbolische betekenis. Wat er precies in zit wisselt per regio, en zelfs per huishouden. Iedere osechi-ryori is dan ook net even anders. Je kunt ze kant-en-klaar kopen maar hier moet je vaak wel aardig voor in de buidel tasten. Een hoop gezinnen maken ze dan ook zelf op oudjaarsdag en genieten er dan op nieuwjaarsdag van. Deze gerechten worden met zorg gemaakt en geselecteerd maar wat gaat er nou precies in zo’n osechi ryori?

Talloze variaties

Een eenduidig antwoord over de inhoud van een osechi ryori bestaat niet echt. Deze verschilt namelijk per regio en zelfs per gezien. Helemaal afhankelijk van de persoonlijke voorkeur of wellicht de wensen die men voor het aankomend jaar wil benadrukken.

Maar waar ze allemaal aan moeten voldoen is gomi goshoku, ofwel ‘vijf smaken (zoet, zuur, zout, bitter, pittig) en vijf kleuren (groen, rood, zwart, geel, wit) waarmee het de perfecte start is voor het nieuwe jaar en de kami (goden) weer tevreden kunnen zijn.

Er zijn echter wel een aantal gerechten waarvan je er altijd wel één of meerdere van kunt terugvinden in een osechi ryori. Wij hebben de meest voorkomende voor je op een rijtje gezet. Dus wil jij dit keer het nieuwe jaar ook goed beginnen met een overheerlijke maaltijd? Ga dan aan slag met onderstaande recepten!

Chikuzenni / Nishime (筑前煮/煮しめ)

Afbeelding via Just One Cookbook.

Voor dit gerecht worden verschillende soorten groenten (en soms vlees) in decoratieve vormen gesneden en gekookt. Dit gerecht wordt tegenwoordig niet alleen meer met nieuwjaarsdag gegeten maar wordt ook vaak in andere bento gestopt. Dit omdat het ook koud erg goed smaakt.

Voor een uitgebreid recept kun je terecht op: Just One Cookbook.

Daidai (橙)

Afbeelding door Jpbrigand. Via WikiMedia.

De dadai heeft wel wat weg van een flinke mandarijn, maar deze is in feite een soort sinaasappel. Deze Japanse variant is echter behoorlijk bitter. De vrucht staat echter symbool voor een sterke kinderwens in het nieuwe jaar. Dit omdat, wanneer je de kanji anders schrijft, deze de betekenis “van generatie op generatie” krijgt. Spijtig genoeg zul je deze vrucht hier niet makkelijk kunnen vinden.

Datemaki (伊達 巻 of 伊達 巻 き)

Datemaki is razend populair is een variant op de tamagoyaki. Dit is een zoete, gerolde omelet die al jaren veel gegeten wordt. De datemaki wordt gemengd met een speciaal soort vispasta of puree welke wordt vermengd in de omelet.

Ebi (海 老)

De oude, vertrouwde ebi, ofwel garnaal komt in tal van gerechten terug en mag ook hier uiteraard niet ontbreken. Dit kleine diertje staat namelijk symbool voor een lang leven. Door de vorm doet deze denken aan iemand die krom staat van de ouderdom en met een flinke baard! Vaak worden deze alleen even kort gekookt in een sterke dashi-bouillon en dan geserveerd, maar ze kunnen ook geserveerd worden met een marinade van sake en sojasaus, al dan niet op een prikker.

Kamaboko (蒲 鉾)

Kamaboko vind je in vrijwel elke osechi ryori terug in zijn in feite een soort viskoekjes. Over het algemeen worden deze kant-en-klaar gekocht maar wordt er volgens creatief mee omgegaan door deze in allerhande vormen te snijden. Doordat de witte en roze laag elkaar afwisselen wordt vaak de vergelijking gemaakt met de rijzende zon.

Kazunoko (数 の 子)

Wanneer je wil wensen voor veel kinderen in het nieuwe jaar dan mag kazunoko niet ontbreken in je osechi ryori. Het is een gerecht waarbij erbij er gebruik gemaakt wordt van kuit, ofwel visseneitjes. Kuit klinkt wellicht soms wat exotisch, of wanneer je denkt aan visseneitjes misschien wel “vies”, maar het wordt vaker gegeten dan je denkt. Met name zalmkuit, ikura, is in Japan zeer geliefd. En hier in het westen kunnen grote hoeveelheden mensen geen genoeg krijgen van kaviaar.

Met nieuwjaarsdag kiest met in Japan echter specifiek voor haringkuit. Deze wordt bereid met een speciaal soort dressing en zo geserveerd. Ook in Nederland kun je vaak goed in haringkuit komen bij de betere vishandelaren.

Kikka Kabu (菊花かぶ)

“Pickles” ofwel met zout en/of azijn ingelegde groente zijn in Japan razend populair onder de noemer “tsukemono”. In vrijwel elk gerecht komen deze terug maar in de osechi ryori kun je een wel hele bijzondere variant vinden: de kikka kabu, in chrysanthemum vorm. De chrysanthemum is de officiële keizerlijke bloem en wordt in zeer hoog aanzien gehouden. Op nieuwjaarsdag wordt er dan ook speciale aandacht aan gegeven door een Japanse koolraap in te leggen en op de juiste manier te snijden zodat deze op de iconische bloem lijkt.

Voor meer informatie en uitgebreide instructies hoe je ook zelf deze chrysanthemum’s kunt maken kun je kijken op Just One Cookbook.

Konbumaki (昆布巻き)

In vrijwel elke osechi ryori kom je kleine donkergroene, haast zwarte rolletjes tegen. Vaak omwikkeld met een strikje. Dit zijn rolletjes gekookt zeewier. De konbu wordt geassocieerd met het woord yorokobu, wat ‘vreugde’ betekent. En in het nieuwe jaar kun je daar niet genoeg van hebben.

Vaak worden de rolletjes gevuld met vis, vlees tofu, of groente. Dus ook zeer geschikt te maken voor vegetarische of veganistische eters. Een populaire variant is echter de “shake no kobumaki” ofwel gevuld met zalm.

Kuri-kinton (栗きんとん)

Afbeelding via Just One Cookbook.

Letterlijk vertaald betekent dit gerecht “gouden kastanjepuree” en staat het symbool voor economische voorspoed en welvaart in het nieuwe jaar. Het wordt gemaakt door Japanse zoete aardappelen te mengen met Japanse kastanjes en siroop. Deze laatste kun je hier alleen maar vinden als je heel erg veel geluk hebt en in de juiste toko of Aziatische supermarkt bent. Deze kook je samen en vervolgens pureer je het om te serveren in je osechi ryori.

Bekijk het gehele recept op Just One Cookbook.

Kuromame (黒 豆)

Kuromame zijn zwarte, gezoete, sojabonen. Deze worden langzaam gekookt in water en suiker zodat er een heerlijke, zoete siroop ontstaat. Ze staan niet alleen symbool voor een goede gezondheid maar ook voor geslaagde arbeid en je best doen bij alles waar je je voor in zet.

Namasu (なます)

Namasu is een gerecht dat eigenlijk het hele jaar door gegeten wordt en een populair bijgerecht in zowel bento als bij het diner. Ook in de osechi ryori doet deze daikon en wortel salade het echter erg goed! Niet alleen is deze fris en kleurrijk, de salade is ook nog eens erg gemakkelijk te maken. Simpelweg daikon en wortel snijden en hier een dressing (vaak met yuzu, een Japanse citrusvrucht) bij voegen. En klaar is kees! Deze variant wordt ook wel kohaku-namasu (紅白 な ま す) genoemd.

Nishiki tamago (錦 卵 / 二 色 玉 子)

Nishiki tamago is een gerecht dat je niet heel erg vaak ziet, behalve in de osechi ryori. Hierbij wordt een ei gekookt (tot deze net hard is) en worden het eigeel en eiwit gescheiden. Deze worden geraspt en/of vermalen tot ze fijn verkruimeld zijn. Daarna worden ze gemengd met wat suiker en zout en maak je twee laagjes die je nog even kort stoomt. De lagen moeten goud en zilver symboliseren en financiële voorspoed brengen in het nieuwe jaar.

Tai (鯛)

Tai is een vissoort die we hier kennen onder de naam “rode zeebrasem” of “rode dorade”. De vis wordt op meerdere manieren verwerkt in de osechi ryori omdat de naam geassocieerd wordt met het Japanse woord medetai, dat symbool staat voor het verwelkomen van gunstige gebeurtenissen. Je kunt deze o.a. in je konbumaki verwerken of serveren met wat rijst zoals in bovenstaande recept.

Tazukuri (田作 り)

Ook tazukuri klinken wellicht exotisch maar zijn niks anders dan gedroogde sardientjes in sojasaus. De kleine visjes werden vroeger gebruikt om in het lage water van de rijstvelden te zwemmen en deze te bevruchten. De letterlijke betekenis van de kanji in tazukuri is dan ook ‘rijstveldmaker’. Ze nemen een belangrijk rol in binnen de osechi ryori vanwege hun wens voor een overvloedige oogst.

Zōni (雑 煮)

Dit gerecht vind je niet direct terug in de osechi ryori zelf maar wel vaak daarnaast of al dan niet als een soort dessert! Het is namelijk een heldere soep (of miso bouillon) met daarin mochi en diverse groenten.

Keuze genoeg

Zoals je ziet is er dus meer dan genoeg keuze om je osechi ryori mee te vullen! Dit is slechts nog een greep uit de mogelijkheden die je hebt dus voel je vrij ook zelf wat toe te voegen. Vergeet echter niet om de vijf smaken (zoet, zuur, zout, bitter, pittig) en vijf kleuren (groen, rood, zwart, geel, wit) te verwerken om een “perfecte” combinatie samen te stellen.

Met welke gerechten zou jij je osechi ryori vullen? Deel het met ons in de comments!

Bronnen: 1, 2, 3.
Coverfoto door Masaaki Komori. Via Wikimedia.
Joyce
desushitimes@gmail.com

Joyce is de oprichtster van The Sushi Times en schrijft inmiddels al bijna 10 jaar over alles dat te maken heeft met Japan. Verder is ze gek op anime, gaming, Pokémon, Animal Crossing en alles dat kawaii is. Daarnaast is ze ook een fanatieke Japanse hobby chef, wat tot uiting komt op ProefJapan.com!

Geen reactie's

Geef een reactie