11 mei The Social Life of Kimono
“Aan het Japanse keizerlijk hof zo’n 1000 jaar geleden droegen vrouwen kimono’s van twaalf lagen stof, een junihitoe. Ze konden alleen maar vooruitschuiven op één knie en kwamen dus niet buiten. De gekleurde lagen stelden planten en bloemen voor van het seizoen en droegen namen als: bedekt in de sneeuw.
De kalender in die tijd telde 72 seizoenen, ieder van een paar dagen. Om trendzetter te zijn in plaats van volger moest de hofdame de perfecte combinatie van bloemen en planten dragen net voordat deze uitkwamen in de natuur. In haar kimono zat ze dan achter een bamboescherm dat van het plafond naar beneden hing. Haar hoofd zag je niet. Zij was eigenlijk een vaas met bloemen in huis.”
Bijzondere historie
Met open mond luister ik naar Sheila Cliffe. Zij presenteert bij een vrouwennetwerk in Tokio haar boek “the social life of kimono”. De anekdote is er een van velen die avond waardoor ik voor altijd anders naar een kimono zal kijken. Niet meer als een Japans traditioneel kledingstuk of een gepimpte kamerjas, maar als een verborgen liefdesbrief, een stuk oorlogspropaganda of street fashion anno 2017.
Sheila, Britse vrouw met klein postuur, parelwitte haarknot en ronde bril, is naast kimono expert en professor ook nog stylist. Met veel gevoel voor stijl en een tikje humor draagt ze zelf een kimono, obi en accessoires. Op de avond van haar boekpresentatie is ze gekleed in een zwarte kimono met wit, gele lelies.
De obi die ze omheeft toont op haar rug een rij gekleurde cocktailglazen. “Ik dacht het is een feestelijke avond” zegt ze tegen de zaal vol met Japanse vouwen in hun paasbeste kimono. Met een schalks lachje voegt ze toe “de glazen op mijn rug kunnen naar behoefte langer gemaakt worden.”
Ook op de dag dat ik haar interview een paar weken later draagt Sheila een kimono. Eén van de meer dan 100 stuks uit haar collectie.
Meer dan mooie plaatjes
Sheila Cliffe werd professor tegen wil en dank. Nadat ze innig verliefd was geworden op de Japanse kimono wilde zij er een boek over publiceren. Ze ving bot bij alle Engelstalige uitgevers. “Ik wilde iets anders maken dan een koffietafelboek. Een boek dat niet alleen gaat over de schoonheid van kimono, maar ook over de verhalen en mensen erachter. Ik dacht, als ik hierop kan promoveren, dan wordt er vast wel naar me geluisterd en zal iemand een boek willen uitgeven.” Twintig jaar later is het haar gelukt.
De weg naar het boek was meer een zwerftocht dan een strak uitgestippeld plan. In de zomer van 1985 vroeg haar Britse aikido-leraar haar mee op een trip naar Japan van vier weken. In plaats van daarna terug te keren naar Leeds, trok Sheila verder Japan in. Ze verkende al hikend of op de fiets het immense eiland met niets meer dan een tent en haar Japanse woordenboekje. Over Tokio zegt ze: “Er was iets met die stad; de mix van oud en nieuw, de creatieve energie. Het voelde als een plek waar je echt iets kon doen als je het wilde. Niet dat ik wist wat ik wilde doen, maar ik dacht: hier vind ik zeker iets.”
Kimono-liefde op het eerste gezicht
Tijdens een bezoek aan een vlooienmarkt, op zoek naar Japans aardewerk zag ze voor het eerst de betoverende antieke kimono’s liggen. “Ik werd geraakt door de schoonheid. De zijde, het voelde zo prettig. De designs en kleuren waren adembenemend. Ik kocht er uiteindelijk een hele dure kimono, die ik niet bleek te kunnen dragen want het was een onder-kimono. Dus besloot ik om er meer van te weten te komen.” Sheila bezocht kimono winkels, struinde langs markten, verslond boeken en volgde lessen in het verven van textiel.
“Ik had een man in een van de winkels zo veel vragen gesteld, dat hij me uiteindelijk het telefoonnummer van een kimono kleed-school gaf. Ik was de eerste buitenlander die er ooit een training zou volgen. Na acht weken kon ik alleen nog maar een wollen kimono bij mijzelf aantrekken, maar geen zijden. Twee jaar later was ik gecertificeerd kimono kleedster en kleedster-opleidster.”
Kimono zoals hij echt is
Terwijl Sheila in het dagelijks leven de eindjes aan elkaar probeerde te knopen met haar werk als lerares Engels, lukte het haar om steeds verder door te dringen in de Japanse wereld van kimono. “Hoe meer ik me verdiepte in de kimono, hoe meer ik in de ban raakte van kimono, niet alleen als een kledingstuk, maar van het hele systeem eromheen. Mensen in de westerse wereld hebben nog steeds een erg vertekend beeld van de kimono. Ik wil de kimono laten zien zoals hij echt is. Kimono is mode en tegelijkertijd verbonden met ontelbare elementen uit de maatschappij. Ik noem het ‘embedded fashion’. Het gaat zo veel dieper dan de snelle, anonieme mode die wij kennen.”
The Social Life of Kimono
En dus kwam het boek “the social life of kimono”, waarin Sheila beweert dat de rol, macht en plaats die de kimono heeft totaal wordt onderschat. Daarmee toont ze aan dat ten onrechte wordt geclaimd dat ‘fashion’ ontstaan zou zijn in Europa. Dat de kimono helemaal niet zo snel uit het Japanse straatbeeld is verdwenen als wordt beschreven.
En dat sinds 2000 het dragen van kimono weer helemaal opleeft. Er zijn nieuwe ontwerpers, technologieën en veranderende distributiemodellen. “Ik zie dat de kimono weer normaal wordt, als een jeans. Veel jonge mensen mixen traditionele kimono’s met moderne kleding en accessoires. De kimono is verre van verleden tijd.”
Het bewijs levert ze aan de hand van prachtige verhalen en foto’s die komen uit de Japanse literatuur, prenten, mode-magazines en haar eigen kimono collectie. Daarnaast interviewt ze kimono experts, makers en dragers. Het levert een boek op dat boeiend is om te lezen en om naar te kijken; een koffietafelboek met inhoud.
Meer kimono
Als ik haar vraag wat ze hoopt dat haar boek teweegbrengt lacht ze. “Ach, ik weet het niet. Ik hoop dat het wordt vertaald in het Japans, zodat de Japanners niet langer geloven dat mode aan het westen toebehoort. Maar meest aannemelijk is dat ik nog drukker word met geven van stijladvies en lezingen en daarnaast nog steeds moet lesgeven. Ondertussen ga ik door met mijn project “the kimono closet” waarbij ik de kledingkasten van vijftig Japanse vrouwen onderzoek op zoek naar hun kimono’s, waar kopen ze deze en waarom zijn ze zo speciaal. Ik kan het niet laten. Het is te leuk.”
Voor een kijkje in de wereld van kimono met Sheila: https://www.youtube.com/watch?v=8dTDdhdCVxQ
Bekijk Sheila’s nieuwste project “the kimono closet”: https://kimonocloset.com
Benieuwd naar het boek The Social Life of Kimono? Deze vind je zowel als hardcover en paperback bij o.a. Bol.com, Amazon en The Book Depository.
Geen reactie's