28 mei Kitsune: Bedrieger of wijze meester?
Hoewel vossen hier vaak als sluwe dieren worden gezien die er vandoor gaan met je konijn, hebben ze in Japan een hele andere status. Daar zijn de vossen – of zoals ze in Japan genoemd worden: Kitsune – niet alleen ondeugende pluizenbollen, maar ook boodschappers van de goden. Vossen spelen dan ook al eeuwen lang een belangrijke rol in vele mythes en legenden rondom het shintoïsme. En zijn geliefd onderwerp binnen yokai of folklore legenden.
Wisselende krachten
Maar lang niet alle verhalen en kitsune zijn hetzelfde. Zo zijn hun krachten afhankelijk van hun leeftijd. Ze zouden honderden jaren oud kunnen worden. En hoe ouder ze worden, des te meer staarten en krachten ze krijgen.
Wat deze krachten precies zijn wisselt een beetje per verhaal. Maar over één ding lijken ze het eens te zijn: kitsune kunnen ontzettend goed van gedaante wisselen. Door hun gracieuze uiterlijk zou een oudere kitsune dan ook met gemak in een mooie jonge vrouw kunnen veranderen.
Het enige waar ze nog wel eens last mee hebben is het wegwerken van al hun staarten binnen de gedaanteverwisseling. En ook een spiegelbeeld kan hun ware aard verraden!
Daarnaast vertegenwoordigt elke kitsune ook één van de dertien verschillende natuurelementen, met bijbehorende talenten. De groepen zijn Hemels, Leegte, Geest (de ziel), Wind, Vuur, Aarde, Rivieren, Oceanen, Bergen, Wouden, Donder en Bliksem, Licht en Geluid.
Niet allemaal even onschuldig
Verder zijn ook lang niet alle kitsune even onschuldig! Globaal kun je ze onderverdelen in twee categorieën: de goedaardige Zenko, en de kwaadwillende Yako.
De Yako waren niet alleen ondeugende wildebrassen maar soms ook levensgevaarlijk. Te lui om zelf van gedaante te wisselen gaven ze de voorkeur aan het stelen of overnemen van een bestaand lichaam. Bij voorkeur mooie vrouwen. Eenmaal zo’n vrouw overgenomen gebruikten ze het lichaam voor hun plannen.
Met name mannen die veel zonden hadden begaan waren een geliefd slachtoffer van hun plannetjes. Dit betekende soms alleen dat ze er vandoor gingen met geld of eten, maar in sommige gevallen waren ze erg agressief en overleefden hun slachtoffers het niet.
Kitsunestuki
Zo’n overname door een vos kreeg ook wel de naam kitsunetsuki, wat letterlijk vertaald “bezeten door een vos” betekent. Het was een gevaarlijke ziekte die een hele gemeenschap op z’n kop kon krijgen. Vandaar dat men in vroegere tijden zulke mensen direct naar een Shinto Schrijn brachten, om te zorgen dat de kitsune verdreven kon worden.
Was deze niet in de buurt dan werd het slachtoffer geslagen of ‘behandelt’ met vuur om de vos te laten verdwijnen. Mensen waren er dan ook oprecht bang voor om bezeten te worden door een vos.
Spirituele boodschapper
De Zenko hebben daarentegen een hele andere roeping. Zijn zijn door de kami Inari verkozen tot boodschapper. Deze godheid gaat onder andere over de visvangst, oogst, en kooplieden en wilde graag een mogelijkheid hebben om boodschappen te brengen naar de mensheid.
Dankzij de zenko kitsune – die kunnen communiceren met de kami én de mens – kon dit gedaan worden. Dit is één van de redenen waarom je bij schrijnen beelden van kitsune ziet waar zij met een rol papier in de bek te zien zijn.
In sommige gevallen heeft de kitsune een soort bal onder zijn poot. Volgens legende bevat deze de goddelijke levensenergie die een kitsune heeft opgespaard. Vind je een verloren exemplaar? Bescherm deze dan met je leven, tot de kitsune hem komt opeisen. Je zou er dan rijkelijk voor beloond kunnen worden!
Nog altijd geliefd
Tegenwoordig geloven de meeste mensen dan misschien niet meer zo letterlijk in al deze legendes, maar nog altijd speelt de vos een grote rol in het dagelijks leven van vele Japanners. Niet alleen omdat ze een belangrijke rol innemen bij veel schrijnen, maar simpelweg door de lange geschiedenis die ze delen. En het feit dat er simpelweg veel vossen voorkomen in Japan.
Het is niet voor niets dat parken zoals “Kitsune Village” drukker bezocht worden dan ooit! Het lijkt er dan ook op dat deze beestjes voorlopig nog nergens heen gaan en een vaste plek in de harten van de Japanners (en mensen over de hele wereld) hebben veroverd!
Geen reactie's