27 nov Taiga: de jaarlijkse drama’s
Na lange tijd weer eens een vers seizoen van die succesvolle TV serie maken? Tuurlijk, dat gebeurd wel vaker. Maar elk jaar een compleet nieuwe serie produceren van 40 tot 50 wekelijkse afleveringen?? Dat doet alleen de Japanse publieke omroep, NHK! Zij krijgen het al enkele decennia voor elkaar om elk jaar weer een volledig historisch drama af te leveren: de taiga dorama. Als mix van feit en fictie zijn het vaak diepgaande, geromantiseerde verhalen over een bestaand persoon uit de Japanse geschiedenis. Niet voor iedereen, zou je denken. En toch…
Lang, lang geleden
In 1963 werd de eerste serie uitgezonden. Hana no Shōgai, of “Bloemenleven”, ging over het leven van Ii Naosuke (1815-1860). Als belangrijkste adviseur van de shōgun ondertekende hij een fel bekritiseerd handelsverdrag met de VS. Vlak buiten de poorten van Kasteel Edo (het huidige keizerlijk paleis) is hij daarom vermoord door politieke tegenstanders. Die aanslag was het letterlijke startschot voor steeds verder escalerend geweld, wat uiteindelijk de Boshin Oorlog / Meiji Revolutie werd. Drama genoeg dus!
Hoewel alle NHK Taiga drama’s sindsdien in januari uitgezonden worden, startte Hana no Shōgai in april. Dan begint toevallig ook het Japans fiscaal jaar, schooljaar, en natuurlijk de kersenbloesemtijd. Die langzaam dwarrelende roze bloempjes zijn hét symbool van de schoonheid en kortstondigheid van ons bestaan. Niet dat je op het scherm iets meegekregen zou hebben van de kleuren, want men keek het destijds nog in zwart-wit. De eerste serie in kleur kwam zes jaar later pas, bij “Hemel en Aarde” over Uesugi Kenshin.
Grote Rivier
De naam ‘taiga’ komt trouwens van een literair genre. De Franse schrijver Romain Rolland bracht begin 20e eeuw een maar liefst 10-delige (fictieve) biografie uit van een musicus, en omschreef dit levenswerk als een “grote rivier”. Zodoende kwamen boekenseries waarin één persoon of familie centraal staat, in Japan bekend te staan als taiga (letterlijk ‘grote rivier’) romans. Meestal hebben die ook een bredere historische of maatschappelijke blik.
Dat de NHK dit uiteindelijk heeft overgenomen als omschrijving van hun TV drama’s is wel logisch. Ruim twee derde van alle series tot nu toe zijn namelijk gebaseerd op bestaande romans. Zeker in het begin was dit de norm. Boeken van de populaire historische fictie schrijver Shiba Ryōtarō zijn wel zes keer de basis geweest voor een taiga. Pas in recente jaren is het gebruikelijker geworden om een origineel script te schrijven. Van de afgelopen twaalf taiga was er nog maar één een boekverfilming.
Er was eens…
Veruit de meeste taiga gaan over bekende samurai en daimyō (grote krijgsheren), zoals Sakamoto Ryōma of Toyotomi Hideyoshi. Er is echter een handjevol reeksen geweest waarin een koopman, schrijver, of ander belangrijk iemand het tot hoofdpersoon geschopt heeft. Die van volgend jaar zal bijvoorbeeld gaan over Murasaki Shikibu; de 10e-eeuwse auteur van de Genji Monogatari. Filosofe Sugi Fumi (1843-1921) en onderwijzeres Niishima Yae (1845-1932) hebben ook eens hun eigen drama’s gekregen. De hoofdpersonen zijn weliswaar vaak, maar dus niet altijd mannen. In bijna een kwart draait het om een vrouw – al dan niet in combinatie met diens echtgenoot. Maar meestal heeft de dame in kwestie echt de spotlights voor zichzelf.
Het mogen ook groepen zijn, zoals de shinsengumi of de 47 rōnin bijvoorbeeld. De tweede serie ooit, getiteld “Akō Rōshi” (1964), ging over laatstgenoemde bende en is tot op heden een van de best bekeken van allemaal. In 1982 én 1999 zijn er zelfs nogmaals taiga gemaakt over Ōishi Kuranosuke, de aanvoerder van de rōnin. Daarmee staat hij op een gedeelde eerste plaats wat betreft “meest gekozen onderwerp”, samen met Tokugawa Ieyasu.
Deze “Vader des Vaderlands” van Japan is eveneens al drie keer aan de beurt geweest: in 1983, 2000 en 2023 (zie coverafbeelding). Er is op zich aardig wat diversiteit, maar er zijn duidelijk favorieten.
(On)Bekende gezichten
Voor het vullen van al deze rollen gebruikt de NHK een tamelijk diepe poel aan talent. Behalve ‘gewone’ acteurs uit film en TV, komen er veel uit zowel de moderne als de klassieke theaterwereld. Denk aan kabuki en kyōgen acteurs. Ook zangers, idols, en komieken hebben meer dan eens rollen gekregen in een taiga drama. Menig nieuw en aankomend talent heeft hier een carrière boost aan te danken gehad.
Voor sommigen is dit een eenmalig avontuur, maar er zijn acteurs en actrices die verschillende keren terugkomen. In bijzondere gevallen zelfs voor dezelfde rol. Zo was de toen nog onbekende Oguri Shun in “Hideyoshi” (1996) een jonge Ishida Mitsunari, en vertolkte hij in “Tenchijin” (2009) de volwassen versie van deze krijgsheer. Hetzelfde overkwam (stem)acteur Kamiki Ryūnosuke. Hij mocht als kind Ushiwakamaru spelen in “Yoshitsune” (2005), om vervolgens zeven jaar later nogmaals Yoshitsune te zijn in “Taira no Kiyomori”.
Toeristentrekkers
Een NHK Taiga Drama trekt overigens meer dan alleen kijkcijfers. De plaatsen waar een serie zich afspeelt, kunnen tijdens en na de uitzendingen rekenen op een flinke toename van (met name binnenlands) toerisme. Bedrijven en lokale overheden maken dan ook gretig gebruik van deze extra bekendheid om bepaalde gebieden nieuw leven in te blazen.
Bijvoorbeeld door producten op de markt te brengen met beeltenissen van de cast, borden te plaatsen bij locaties waar de personages geboren zijn / gewoond hebben, of waar de daadwerkelijke opnames geweest zijn. Tijdelijke tentoonstellingen met kostuums en andere rekwisieten trekken ook veel bekijks. Al blijkt uit onderzoek van een aantal kranten dat dit wel afhankelijk is van de populariteit van de serie zelf. Een slecht bekeken taiga levert nou eenmaal minder enthousiaste bezoekers op.
Nieuwsgierig geworden naar meer? Vanwege het 60-jarige jubileum kun je nu alle series terugvinden op de speciale site van de NHK! En laat ons vooral weten welke jij de beste vindt.
Geen reactie's