01 jul Obon Festival: De Traditionele Japanse Halloweenviering

Ook in Japan viert men Halloween, maar de betekenis van dit (van oorsprong Keltische) feest is wel eventjes anders. Daar is het echt een commerciële viering en heeft het niks te maken met de doden of geesten die terug keren naar aarde.

In Japan is er een eigen bijzondere viering die geheel in het teken daarvan staat. Namelijk het Allerheiligen feest – “Obon” – dat een paar maandjes eerder midden-Augustus (en sommige plekken midden-Juli) wordt gevierd.

Doden op aarde

Japanners geloven dat dit de maand is dat de geesten van de doden terug op aarde komen. Dit is dan ook de gelegenheid dat de meesten terug zullen keren naar hun geboorteplaats en de graven te bezoeken om bij te bidden. Zo voelen ze zich dicht bij hun overleden familie leden. En weten de overleden familieleden dat er nog steeds van ze word gehouden en dat ze gemist worden.

Obon betekent “onderste boven hangen” en is van nature een boeddhistisch feest. Dit kom omdat men gelooft dat een boeddhistische monnik tijdens een meditatiesessie zijn overleden moeder zag terwijl ze ondersteboven in de hel hing. Ze werd gestraft omdat ze haar hele leven vlees had gegeten, wat een grote no-go is in het geloof.

Hij ging naar Boeddha en vroeg hoe hij zijn moeder kon helpen. Dit kon alleen door vele offers zoals eten en drinken te geven aan de priesters die net uit hun zomerverblijf kwamen. Toen de monnik dit gedaan had en vervolgens in een ander visioen zag hoe zijn moeder was bevrijd en wat zij voor hem allemaal had gedaan in het leven, danste hij van blijdschap.

Dit zorgde ervoor dat iedereen wilde voorkomen dat hun overleden geliefden gestraft zouden worden in de hel, of simpelweg hun geliefden wilden herdenken en zo werd de Obon viering geboren.

Drie dagen

Deze viering vindt plaats gedurende 3 dagen waarbij men een aantal rituelen moet volgen. Op de eerste dag wordt er gegeten en gedronken, worden er bloemen en wierook geofferd en is dit ook het moment om graven schoon te maken. Vooral in Tokyo en andere grote steden kunnen graven door de smog en regen goed aangetast worden en kunnen dus wel een poetsbeurt gebruiken.

De tweede dag vindt grotendeels binnenshuis plaats. Er word een altaar (仏壇 butsudan) ingericht en ook weer versierd met allerlei lekkernijen, vruchten, soepen, bloemen, drinken, lantaarns en zelfs complete bento (lunch) boxen! Bovenop worden er vaak memorabele spullen van die persoon neergelegd en soms ook een foto.

Wierook kan natuurlijk niet ontbreken en er worden zelfs bijzondere paardjes gemaakt uit komkommers en andere groenten zodat de doden deze kunnen gebruiken om weer terug te keren naar het dodenrijk.

De derde dag is het uitbundigst. Dan worden er door heel Japan grote vieringen gehouden. Mensen verkleden zich in yukata en sommige gaan verkleed als traditionele Japanse geesten yuikei. Iedereen komt dan bij elkaar om te dansen en grote vuren aan te steken. Deze dansen worden Bon Odori genoemd en verschillen per regio niet alleen qua dans maar ook muziek. Ze hebben echter allemaal dezelfde betekenis: het verwelkomen van de geesten.

Grote vuren

Aan het einde worden er papieren lantaarns in de zee en rivieren gelegd zodat de doden weer aan hun terugreis kunnen beginnen. Dit ritueel heet seirei nagashi en ziet er ontzettend indrukwekkend uit. De echte afsluiting is echter het afsteken van de 5 grote vuren: Gozan no Okuribi. Dit gebeurd altijd in Kyoto in de omliggende bergen en altijd via een vaste volgorde:

1. 20:00 uur: daimonji, (kanji voor groot) wordt aangestoken
2. 20:10 uur: myo/hou, ( kanji voor wondrous dharma) wordt aangestoken
3. 20:15 uur: Funagata, (een vorm van een boot) wordt aangestoken
4. 20:15 uur: hidari daimonji (kanji voor lang) wordt aangestoken
5. 20:20 uur: toriimoto (grote poort  poort) wordt aangestoken

Elk vuur brand ongeveer een half uur en wanneer allen zijn gedoofd is het obon festival officieel ten einde gekomen. De geesten zijn dan weer teruggekeerd naar het dodenrijk, waar ze zullen blijven tot het volgende jaar en de rituelen weer opnieuw beginnen.

Wil je een viering bij wonen? Let dan goed op de datum! Obon (お盆) is een driedaags festival dat gevierd wordt van 13 tot 15 augustus, of op sommige plaatsen van 13 tot 15 juli. Het verschil in deze datum zit hem in de kalender die gebruikt wordt, de zonnekalender (dan in juli), of de maankalender (dan in augustus). In de praktijk betekent dat in de regio rond Tokyo Obon in juli gevierd wordt, en in Kyoto in Augustus.

Bronnen: 1, 2, 3.

Dit artikel – Obon Festival: De Traditionele Japanse Halloweenviering – verscheen voor het eerst op 19 oktober 2015 en is voor het laatst geüpdatet op 1 juli 2022.