Osouji: De grote eindejaarsschoonmaak in Japan

De grote voorjaarsschoonmaak is hier een waar begrip. De lente is op komst, het weer wordt beter en ramen en deuren worden weer volop losgegooid om de muffe winterluchtjes naar buiten te laten. In Japan hebben ze de grote schoonmaak echter op een ander moment. Namelijk in december! Vlak voor het einde van het jaar is het tijd voor de jaarlijkse osouji (お掃除), ofwel de eindejaarsschoonmaak!

Susuharai (煤払い)

Het is een traditie die eeuwengeleden is begonnen, tijdens de Heian Era (van 794 tot 118). Destijds als specifiek ritueel in het Keizerlijke Paleis om alle roet en viezigheid van dat jaar goed het paleis uit te werken, ter voorbereidingen van de vieringen rondom de jaarwisseling. Het was zowel een fysieke reiniging als een spirituele reiniging om schoon aan het nieuwe jaar te beginnen.

Vandaaruit werd dit ritueel van roetvegen – susuharai – overgenomen door Shinto Schrijnen en andere belangrijke spirituele locaties. Nu worden er elk jaar op 13 december zegeningen en bedanken uitgesproken voor het afgelopen jaar. Gevolgd door een rituele reiniging en schoonmaak van de schrijn. Dit wordt met name gedaan om de bewoner(s) van de schrijn – de zogenaamde kami (goden) – te bedanken voor hun zegeningen en aanwezigheid. En ervoor te zorgen dat de schrijn een geschikt onderkomen blijft voor de desbetreffende kami.

Ook tegenwoordig wordt hier nog veel tijd en aandacht aan besteedt. En op diverse locaties in het land kun je de susuharai bijwonen en wordt er een heus evenement van gemaakt. Zoals bij Matsumoto Castle, waar je elk jaar op 28 de “schoonmaakploeg” bezig kunt zien. Of zoals in bovenstaande video een groep vrijwilligers die komen helpen met o.a. het uitkloppen van de tatami.

Schone huizen en kantoren

Het gebeurd echter niet alleen in paleizen en schrijnen. Ook op scholen, in kantoren, en gewoon bij de mensen thuis wordt er actief meegedaan aan de osouji. Volgens surveys doet ongeveer drie kwart van alle mensen in Japan nog mee met deze jaarlijkse schoonmaak, in meer of minder maten. De rest doet er niet actief aan mee omdat ze het of teveel moeite vinden, of hun leefomgeving al schoon genoeg vinden.

Toch gaat het niet altijd om het schoonmaken zelf, maar meer om de boodschap en gedachte die er achter zit. Door het huis schoon te maken en te versieren met traditionele Nieuwjaarsdecoratie (zoals kagami mochi) worden er signalen gegeven dat het huis openstaat om de Toshigami te ontvangen. Dit is de kami van het Nieuwe Jaar, welke goede gezondheid en goed geluk met zich meebrengt.

Meer dan schoonmaken

Hierbij wordt er ook extra aandacht besteedt aan het opruimen van rommel en reorganiseren van bijvoorbeeld kledingkasten en keukens. Dit onderdeel wordt ‘seiri’ genoemd. Een goed moment dus om je Marie Kondo technieken tevoorschijn te halen!

Het gaat echter verder dan alleen het fysieke schoonmaken van je leefomgeving. Ook op andere manieren wordt er puin geruimd. Denk aan het aflossen van schulden, het bijleggen van ruzies, of het afronden van taken die nog op je to-do lijstje staan. Zo zorgt iedereen er voor dat ze fris, fruitig en opgeruimd het nieuwe jaar in gaan!

Bronnen: 1, 2, 3.
Dit artikel – Osouji: De grote eindejaarsschoonmaak in Japan – verscheen voor het eerst op 13 december 2020 en is voor het laatst geüpdatet op 3 december 2022.

Joyce
desushitimes@gmail.com

Joyce is de oprichtster van The Sushi Times en schrijft inmiddels al bijna 10 jaar over alles dat te maken heeft met Japan. Verder is ze gek op anime, gaming, Pokémon, Animal Crossing en alles dat kawaii is. Daarnaast is ze ook een fanatieke Japanse hobby chef, wat tot uiting komt op ProefJapan.com!

Geen reactie's

Geef een reactie