Shichifukujin: De 7 Geluksgoden

De Japanse folklore kent een heel scala aan supernatuurlijke wezens, zoals kami en yokai. Maar er is één groep bijzondere goden die in het westen vaak vergeten worden: de Shichifukujin. Losjes vertaald zijn dit de ‘Zeven Gelukswezens’. Deze zeven goden worden geluksgoden genoemd, omdat ze met nieuwjaar op een schip vol met schatten genaamd de Takarabune varen en iedereen rijkdom en geluk komen brengen.

Deze schatten bestaan trouwens niet uit goud en juwelen, maar uit meer praktische zaken zoals rijst, vis en geld. Gek genoeg komt maar één van deze geluksgoden, Ebisu, voort uit de Japanse geschiedenis. De rest kwam overwaaien uit het Hindoeïsme (Benzaiten, Bishamonten en Daikokuten) en Boeddhisme (Fukurokuju, Hotei, Jurojin). Maar wat maakt deze groep zo speciaal?

Wie zijn de 7 geluksgoden

Het getal 7 is in Japan op zichzelf al een geluksnummer. Zo was het oude Japan opgedeeld in zeven districten en kent bijvoorbeeld de bushido-code van de samoerai zeven basisprincipes. Maar ook in veel gebruiken, fenomenen en zelfs het Tanabata festival, dat op elk jaar op 7 juli (7-7) gehouden wordt, komt het getal 7 voor. Maar deze groep van zeven goden is niet van de ene op de andere dag tot stand gekomen.

De groep bestaat tegenwoordig uit Ebisu, Benzaiten, Bishamonten, Daikokuten, Fukurokuju, Hotei en Jurojin. Wellicht verrassend is dat de groep in eerste instantie niet altijd uit dezelfde kami bestond. En er eigenlijk niet zeven maar acht geluksgoden zijn. Door de geschiedenis heen is de groep meerdere keren gewijzigd van opstelling. Benzaiten, de godin van alles wat vloeit (water, muziek, creativiteit en geld), kwam later pas in de groep terecht. Maar later maakten Benzaiten en Kichijoten (een godin uit het hindoeïsme) deel uit van de groep, terwijl Fukurokuju weer ontbreekt.

Alle 7 geluksgoden op een rijtje

Elke god heeft zijn of haar eigen groep aanbidders, omdat elke god verantwoordelijk is voor een ander deel van ‘geluk’. Deze zijn:

Ebisu

Ebisu is de god van de welvaart. Hij brengt niet alleen welvaart, maar ook goede oogsten en goede visvangst. Ebisu is daarom vooral bij vissers populair. Hij is de enige god met een Japanse origine. Ebisu wordt vaak afgebeeld als een visser met een vishengel en een vis in zijn hand. De soort vis die hij bij zich heeft wisselt nog wel eens, maar over het algemeen is het een grote vis die symbool staat voor veel te eten hebben. Visrestaurants zetten standbeelden van Ebisu vaak neer voor goed geluk. Hij wordt in de geschiedenis meestal afgebeeld samen met Daikokuten, omdat in sommige tradities wordt gezegd dat Ebisu de zoon van Daikokuten is.

Daikokuten

Daikokuten is de god van de commercie en ook welvaart. Hij is vooral populair bij koks, boeren maar ook bankiers. Hij beschermt boerenland tegen weer en wind, waardoor boeren altijd veel etenswaren kunnen oogsten. Volgens sommige legenden is hij ook een demonenjager. Hij zou een talisman om een boomtak hebben gebonden als valstrik, om zo (met succes) een demoon te lokken en te vangen. Daikokuten wordt vaak afgebeeld met een grote zak met waardevolle spullen op zijn rug. Hij wordt door de geschiedenis heen meestal afgebeeld samen met Ebisu, omdat in sommige tradities wordt gezegd dat Ebisu de zoon van Daikokuten is. Het is dan ook niet zo gek dat de twee wat overlap met elkaar hebben.

Bishamonten

Bishamonten is de god van goed geluk in oorlog en in andere strijd. Hij wordt ook in één adem genoemd met eer en autoriteit. Hij is de beschermheer van iedereen die volgens de wet leeft en zich goed gedraagt. Het is ook niet zo gek dat hij vooral populair is bij samoerai en andere krijgers. Hij wordt vaak afgebeeld met een pantser aan en een helm op. Hij heeft een pagode in zijn linkerhand. Bij tempels draagt hij een speer bij zich om deze van kwade geesten te beschermen. Op schilderijen en tekeningen wordt hij ook nog wel eens met een hoepel van vuur afgebeeld.

Benzaiten

Benzaiten, ook soms afgekort naar Benten, is de enige vrouwelijke kami van het gezelschap. Ze is godin van alles wat vloeit. zoals water. Maar ook van dingen die in figuurlijke zin vloeien, zoals geld, liefde, creativiteit en muziek. Ze is daarom vooral populair bij kunstenaars, geisha, toneelspelers, schrijvers en ook scheepvaarders. Vaak wordt ze afgebeeld en beschreven als een immens mooie vrouw, met een biwa (een Japans snaarinstrument) in haar handen en een torii in haar haren. Ook heeft ze vaak een witte slang of zeedraak bij zich. Volgens de legenden is dit haar man, die ze op zee heeft weten te temmen. Haar tempels en schrijnen staan ook niet geheel verrassend vaak langs het water.

Oude tekening van de Shichifukujin. Afbeelding via Wikimedia.


Hotei

Hotei is de god van geluk, populariteit en beschermheer van kinderen. Hij is vooral populair onder gezinnen, met name kersverse moeders. In het Chinees, waar hij oorspronkelijk vandaan komt, heet hij Cho-Tei-Shi of Ho-Tei-Shi, wat los vertaald ‘zak vol oude kleding’ betekent. Hotei wordt vaak afgebeeld als een halfnaakte dikke man met een krullend snorretje. Hij is halfnaakt omdat zijn kleding te klein is voor zijn dikke buik. Hij heeft vaak een zak bij zich waarin goed geluk zit voor diegenen die geloven in zijn waarden: zoals blij zijn met wat je hebt, blijdschap en vergevingsgezindheid.

Jurojin

Jurojin is de god van de wijsheid, ouderen en een lang leven. Deze god is vooral populair onder de ouderen en mensen die een lang en gezond leven willen hebben. Hij wordt afgebeeld als een man met een lange witte baard met in zijn handen een boek of een papierrol, met daarin/op alle wijsheid van de wereld. Hij wordt vaak vergezeld door een hert, kraanvogel en een schildpad. De dieren staan symbool voor zijn affiniteit met een lang leven leiden. Volgens de legenden is de kraanvogel meer dan 1500 jaar oud. Hij wordt ook vaak afgebeeld onder een perzikboom, omdat er geloofd wordt dat perziken iemands leven kunnen verlengen. Heel soms wordt hij vervangen door Kichijoten, omdat hij veel overlap heeft met Fukurokuju.

Fukurokuju

Fukurokuju is ook een god van wijsheid, geluk en een lang leven. Hij heeft dus behoorlijk wat overlap met Jurojin. Net zoals Jurojin wordt hij als een oude man afgebeeld met een lange witte baard, al is Fukurokuju’s voorhoofd bijna net zo groot als zijn lichaam. De legendes over hem zijn wel anders, zo zou hij een god zijn die niet hoeft te eten om te overleven, en zou hij als enige god doden weer tot leven kunnen wekken. Net als Jurojin draagt hij een boek of papierrol bij zich met daarop/in alle wijsheid van de wereld en wordt hij vergezeld door een aantal dieren zoals herten en kraanvogels. Fukurokuju heeft veel overlap met Jurojin. Daarom wordt hij heel soms vervangen door Kichijoten.

Kichijoten

Kichijoten is de godin van vruchtbaarheid, blijdschap en schoonheid. Heel soms vervangt zij Fukurokuju of Jurojin. Als dit het geval is en Daikokuten als vrouwelijk wordt gezien, zijn alle drie de Hindoestaanse Trivedi godinnen vertegenwoordigd in de Shichifukujin. Omdat Kichijoten niet in de algemeen geaccepteerde opstelling van de Shichifukujin bestaat, heeft ze minder aanbidders dan de andere zeven goden. Ze wordt vaak afgebeeld als een mooie vrouw met een juweel in haar hand.

Zeven zegeningen

Japanners geloven dat als je deze goden aanbidt, de zeven ongelukken van de wereld plaats zullen maken voor de zeven zegeningen van het leven. Ouders vertellen aan hun kinderen dat ze op de eerste nacht van het nieuwe jaar een plaatje van de Takarabune onder hun kussen moeten stoppen. Als ze die nacht dan een goede droom hebben, dan hebben ze de rest van het jaar geluk. Ook gaan er nog altijd toegewijde Japanners op een kleine pelgrimstocht, in de eerste zeven dagen van het nieuwe jaar. Om alle schrijnen van deze goden te bezoeken om (geld)offers te brengen in ruil voor goed geluk in het nieuwe jaar.

De Shichifukujin vandaag de dag

De Shichifukujin hebben vandaag de dag nog steeds veel aanzien in de ogen van veel Japanners. Ze worden elk jaar met nieuwjaar vereerd. Maar dat is niet alles. Er is ook veel ‘merchandise’ van deze zeven goden. Standbeeldjes, kunstwerken, sleutelhangers, etc. Allen zouden ze op hun eigen manier geluk moeten brengen.

Er is zelfs een anime serie uitgekomen op basis van de Shichifukujin genaamd ‘Happy Seven’. Die gaat over zeven meisjes die elk een unieke kracht bezitten, natuurlijk gebaseerd op die van de Shichifukujin. Ook in het spel Super Mario Bros. 3 is het mogelijk om een schattenschip genaamd Takarabune te vinden. Zo worden ook jongere generaties ook in aanraking gebracht met deze zeven kami. Uiteraard is het afhankelijk van het huishouden en de persoon hoeveel religieus gewicht aan deze vertellingen en tradities wordt meegegeven, maar een bijzonder stuk traditie is het zeker!

Bronvermelding: 1, 2, 3
Dit artikel – Shichifukujin: De 7 Geluksgoden – verscheen voor het eerst op 6 februari 2021 en is voor het laatst geüpdatet op 6 februari 2021.

Sander
contact@sandervanderham.nl

Sander is een enthousiaste figure verzamelaar met een uitgebreide collectie en een nog uitgebreidere wishlist! Graag deelt hij zijn kennis en enthousiasme rondom figures en het verzamelen ervan met jullie!

1 Reactie
  • Steven Scheerooren
    Geplaatst op 23:22h, 20 februari Beantwoorden

    Heel leuk, die Zeven Geluksgoden. Bleek ze uiteindelijk al 4x in huis te hebben! In eerste instantie als sleutelhanger/telefoonhangertje, maar ze staan ook op een set eetstokjes, op een plankje (in de vorm van tanuki) en de leukste: als 7 Hello Kitty poppetjes.

Geef een reactie