Hanafuda: het favoriete kaartspel van de Yakuza

Een hoop mensen weten niet dat Nintendo van oorsprong géén videogamebedrijf was. Sterker nog Nintendo begon al in 1889, lang voor de eerste spelcomputers bedacht waren. Het eerste product dat ze op de markt brachten was een pakje Japanse speelkaarten genaamd 花札”Hanafuda”.

“Hanafuda” staat voor bloemkaarten en stellen de maanden van het jaar voor. Elke maand bezit vier kaarten met bijpassende illustraties, welke vaak erg kunstig gemaakt zijn. Deze illustraties zijn van groot belang voor de diverse spelletjes die je met de kaarten kunt spelen.

Illustraties met wisselende betekenis

Wil je goed worden in de diverse games moet je precies weten wat voor illustratie bij welke set hoort. Aan de hand daarvan worden namelijk combinaties gemaakt en kun je punten behalen.

Jammer genoeg mist hier de logica van westerse speelkaarten enigszins. Want waar je hier vier sets hebt van dezelfde kaarten is een hanafuda set is afwisselender. Officieel gezien zouden alle maanden een lint, dier of heldere, en normale kaart moeten hebben. Lijkt logisch maar bijvoorbeeld slechts 10 van de 12 sets hebben een kaart met een lintje.

Meest bijzondere is dat er op één van deze linten het woord “akayoroshi” staat. Niet alleen is dit geen echt woord in het Japans, het wordt ook geschreven met een character dat niet meer wordt gebruikt. Toch wordt traditiegetrouw elke set hanafuda kaarten nog altijd gemaakt met het akayoroshi-lint.

En tenslotte, om het geheel nog wat ingewikkelder te maken hebben de kaarten bij elk spel een aparte betekenis. Misschien lijkt het nu onmogelijk om zelf aan de slag te gaan met deze hanafuda kaarten maar met een beetje oefening heb je het zo onder de knie!

Yakuza pakt de kaarten op

Deze kaarten werden ontwikkeld aan de hand van een traditioneel kaartspel, welke eeuwen geleden werd gespeeld aan het Japanse hof. Geïnspireerd door kaarten van o.a. Nederlandse zeelieden maakten zij een eigen variant, met kleinere, dikkere kaarten. Hierop werden planten en dieren (die met seizoenen waren verbonden) gecombineerd.

Maar het was pas toen de yakuza, de Japanse maffia, de kaarten veelvuldig gingen gebruiken dat de hanafuda echt populair werden. Sterker nog, de yakuza hebben zelfs hun naam aan het kaartspel te danken!

Zo speelden ze veelal een spel genaamd oichokabu. Daarbij was er een kaartencombinatie die geen punten waard was, een zogenaamde yattsu-ku-zan (8-9-3) combinatie. Wanneer je dit snel binnensmonds zegt krijg je yakuza. En zo kwam het al snel synoniem te staan voor de mensen die het zoveel speelden. Ook tegenwoordig wordt het nog regelmatig gespeeld en dienen sommige kaarten als inspiratie voor de tatoeages die ze zetten.

Niet alleen voor Yakuza

Het spel wordt tegenwoordig echt niet alleen door yakuza gespeeld. Sterker nog een hoop kinderen en jongeren spelen het ook maar wat graag met elkaar. Niet zo gek dus dat er ook een enorme selectie aan speciale anime en game hanafuda kaarten bestaan zoals Mario, Macross Frontier, One Piece en zelfs een Star Wars set!

Zelf spelen?

Met kaarten kunnen diverse soorten spelletjes worden gespeeld, waarvan Koi-Koi de meest bekende is. Dit spel moet je met twee personen én een dealer spelen. Nadat de dealer de kaarten heeft geschud, worden er 8 van de kaarten open (dus met het plaatje zichtbaar) in het midden tussen de spelers ingelegd. Jij en je tegenspeler krijgen ook beide 8 kaarten, maar met de blanco kant (plaatje naar beneden) voorgelegd door de dealer. De andere kaarten worden met de plaatjes naar beneden op een stapel ernaast geplaatst.

De speler die mag beginnen pakt één van de kaarten aan zijn eigen kant, draait deze om en kijkt of die gematcht kan worden met een van kaarten die in het midden liggen. Als dit het geval is, leg je jouw kaart bovenop de andere en pak je een nieuwe kaart van de stapel. Wanneer je met de getrokken kaart weer een match kan maken leg je die er ook op.

En als dit niet het geval is leg de kaart getrokken kaart naast de andere kaarten in het midden van het speelveld. Mocht de kaart die je bij de eerste trekking uit de stapel haalt al niet matchen, dan leg je deze ook in het midden neer. Je mag hierna nog een kaart trekken en kijken of hier een match uit komt. Je beurt eindigt pas als je in ieder geval één kaart hebt kunnen koppelen aan de rij die in het midden ligt.

Koi-Koi_Setup
Afbeelding via Wikimedia

Elke set aan elkaar verbonden kaarten (oftewel Yaku) bezit een bepaald aantal punten. Als je een Yaku heb kun je 2 dingen doen: Je kunt stoppen met spelen en de punten die je hebt behaald behouden. Of je speelt door (Koi-Koi) om nog meer punten te behalen. Waar je rekening mee moet houden is, dat als je je beurt voorbij laat gaan en de andere speler een Yaku krijgt, die punten die jij uit jouw ronde hebt verzameld verdwijnen. Het spel eindigt als alle kaarten opengespeeld zijn.

In totaal heeft het spel vaak 12 rondes (voor de 12 maanden van het jaar) en worden na de twaalfde ronde alle punten van de gewonnen rondes bij elkaar opgeteld. Degene met de meeste punten wint het spel. Elke kaart heeft zijn eigen waarde. Dus als jouw tegenstander 7 van de 12 rondes heeft gewonnen, hoeft dat nog niet te betekenen dat hij het spel heeft gewonnen. De waarden van jouw kaarten kunnen wel eens veel hoger liggen en win je alsnog!

Scoor je eigen kaarten

Wil je het zelf een keer proberen? Dan kun je op youtube enkele handige tutorials vinden voor o.a. bovenstaande versie, maar ook nog andere spellen. De kaarten kun je kopen (vaak nog geen €10,-) via o.a. amazon of zelf uitprinten door op google te zoeken naar “printable hanafuda cards”. Veel speelplezier!


Bronnen: 1, 2, 3, 4.
Coverfoto door Japanexperterna.se. Via Wikimedia.
Dit artikel – Hanafuda: het favoriete kaartspel van de Yakuza – verscheen voor het eerst op 12 januari 2016 en is voor het laatst geüpdatet op 13 januari 2019.

Joyce
desushitimes@gmail.com

Joyce is de oprichtster van The Sushi Times en schrijft inmiddels al bijna 10 jaar over alles dat te maken heeft met Japan. Verder is ze gek op anime, gaming, Pokémon, Animal Crossing en alles dat kawaii is. Daarnaast is ze ook een fanatieke Japanse hobby chef, wat tot uiting komt op ProefJapan.com!

2 Reactie's
  • Patrick van Hulst
    Geplaatst op 12:01h, 14 januari Beantwoorden

    De yakuza spelen volgens mij (had dat ergens een tijd geleden gelezen) meestal het spel oicho-kabu, (Dit spel kan je ook met de Hanafuda kaarten spelen)
    Als ik mij het goed herinner is de naam yakuza ontstaan door dat spel.
    Yakuza is daarin de slechts mogelijk combinatie die je kan krijgen. (8 – 9 – 3 YA KU ZA )

    • Joyce
      Geplaatst op 12:54h, 14 januari Beantwoorden

      Oh! Dat wist ik (nog) niet! Ik ga meteen eens even zoeken en het artikel ietsje aanpassen. Bedankt 😀

Geef een reactie