17 aug Wat zijn Kaiju? Japan’s Meest Geliefde Monsters!
Je zult vast wel eens van Godzilla, of op z’n Japans Gojira gehoord hebben! Dit enorme, reptielachtige monster is al sinds jaar en dag hét icoon van de Japanse film en één van ’s werelds meest bekende monsters. In Japan is Godzilla echter niet zomaar een monster, nee het is een kaiju!
Wat zijn Kaiju?
Kaiju is de Japanse benaming voor “vreemde wezens”, ook wel vertaald als monsters. Ze zijn een belangrijk onderdeel van de Japanse media. Kaiju eiga (monster films) zijn namelijk al tientallen jaren geliefd in Japan. De meeste van deze wezens hebben een bovennatuurlijke, of sci-fi afkomst, en hoewel sommige kaiju goedaardig zijn, worden ze vooral weggezet als kwaadaardige krachten, vernietigende natuurlijke fenomenen, of straf van de goden.
Kaiju komen vooral veel voor in zogenaamde Tokusatsu films. Tokusatsu (特撮) betekent zoiets als “special effects”. Het is een term voor live-action films en series waarbij er hevig gebruik wordt gemaakt van praktische speciale effects. Dus echte kostuums, mensen in monsterpakken, echte sets en constructies, echte explosies en vuureffecten en meer. Eén van de meest bekende tokusatsu shows in het westen is de Power Rangers, in Japan bekend als Super Sentai. Deze serie zit vol met praktische special effects en tal van verschillende kaiju.
Godzilla: Koning der Kaiju
Maar er is één kaiju die altijd met kop en schouder boven de rest zal uitsteken: Godzilla! Geïnspireerd door de Hollywood film King Kong, gingen special effects artist Eiji Tsuburaya en directeur Ishiro Honda aan de slag om een Japanse versie van deze populaire kaskraker te maken. In 1954 verscheen de film voor het eerst, en het werd uiteindelijk één van de meest impactvolle media creaties uit de Japanse geschiedenis. Ook vandaag de dag is Godzilla hét toonbeeld voor Japanse science fiction en fantasy.
Leuk detail: de Japanse naam Gojira is een samenstelling van de woorden Gorilla en Whale (walvis). De gorilla als link naar de inspiratie van King Kong, en de walvis vanwege de grootte en het feit dat Gojira voor het eerst verschijnt vanuit de zee.
Door de jaren heen zijn er echter honderden verschillen soorten kaiju ten tonele verschenen. Enkele bekende kaiju naast Godzilla zijn Gamera, Mothra, King Ghidora, Gappa, Rodan, en Godzilla’s broertje: Mechagodzilla! Deze grotere kaiju worden soms ook onder een eigen noemer gestopt : daikauiju, ofwel “grote vreemde wezens”.
Verschillende soorten
De vreemde wezens verschillen echter niet alleen in grootte! Ook hun andere uiterlijke kenmerken kunnen sterk verschillen. Wel lijken ze vaak op echte dieren. Vooral insecten, zeedieren en interpretaties van dinosauriërs zijn geliefde inspiratie voor de ontwerpen. Daarbij zijn ook lang niet alle monster de bad guys. Zeker in de wat meer recentere films en series zie je regelmatig wezens voorbij komen die de helden helpen.
Maar er zijn nog veel meer verschillende manieren waarop deze monsters worden geclassificeerd. Er is zelfs een fan-made “wetenschappelijke” paper geschreven met uitgebreide theorien over het ontstaan van kaiju. Maar er wordt ook omschreven wat een kaiju omvat en hoe ze geclassificeerd kunnen worden. Deze paper met de naam Towards a Theory and Biology of Kaiju wordt als één van de leidende stukken documentatie gezien als het aankomt op kaiju “biologie” en classificatie. Zo wordt er o.a. in omschreven dat er van de meest kaiju slechts één exemplaar bestaat, ze niet hoeven te eten en drinken, ze zich (een paar uitzonderingen daargelaten) niet kunnen voortplanten, en dat ze tenminste één abnormale vaardigheid (zoals radioactieve adem) hebben.
Moderne Monsters
De grote variatie aan verschillende wezens heeft er ook voor gezorgd dat er sinds de jaren ’50 van de vorige eeuw heel wat kaiju films verschenen zijn! Net als met het algehele tokusatsu genre zien we echter wel een algehele daling in het aantal films, en de interesse in dit soort films. Zeker in het westen. Vanaf de jaren 2000 zijn er nog maar een handjevol succesvolle kaiju films uitgekomen die ook in het westen voet aan de grond hebben kunnen krijgen. Denk aan titels zoals Pacific Rim (sowieso een Amerikaanse productie), Godzilla x Mechagodzilla (2002), of Shin Godzilla, de meeste recente Godzilla vertaling. Zelfs Hellboy wordt nog gezien als Kaiju!
Het einde van het genre lijkt echter nog lang niet in zicht! Met name de populariteit van kaiju in Japan zorgt er voor dat er nog altijd nieuwe producties gemaakt worden. En net als met alle zaken zijn ook films en media aan trends onderhevig. Er zal dan ook ongetwijfeld weer een periode komen waarin de grote monsters niet van onze schermen weg te krijgen zijn!
Overigens benieuwd geworden naar deze titels? Ook op Netflix staan diverse kaiju films, of scoor ze fysiek op bijvoorbeeld bol.com
Geen reactie's