03 nov Yabusame: Strijdkunst te paard
Yabusame is de eeuwenoude, Japanse kunst van het boogschieten te paard. In historische tijden streden krijgers alleen te voet met pijl en boog. Rond de 10 eeuw zorgde de samoerai (een rank van belangrijke en hooggewaardeerde krijgers in Japan) hier voor verandering. Vanaf die periode hielden zij duellen te paard waarmee zij in ieder geval drie pijlen op hun tegenstander probeerde af te schieten. Je snapt wel dat dit niet altijd even goed afliep en sommige samoerai het met de dood moesten bekopen. Dit was niet persé een eis, zolang de eer van beide duellisten maar bevredigd werd.
Religie, sport en kunstvorm
Japanse bogen hebben in traditioneel Japan een groot aanzien en werden al gebruikt in prehistorische tijden. De boog werd volgens legende veelvuldig gebruikt door de eerste keizer van Japan, keizer Jimmu. Hij is op oude prenten dan ook altijd te zien met een boog in de hand, wat bekend werd als het symbool voor kracht en autoriteit.
De behendigheid van het recht kunnen schieten op je doel – in de hitte van de strijd – werd door de samoerai gezien als een van de moeilijkste kunsten om te beheersen. Pas toen de eerste shogun (een hooggeplaatste krijgsheer, aangewezen door de keizer) van Japan vond dat zijn schietkunsten niet voldoende waren, werd Yabusame tot een evenement gemaakt om zo zijn en andere hun schietkunsten op te kunnen poetsen.
De sport wordt niet alleen gezien als een strijd kunst. Het staat ook bekend als een uitvoering om de kami gunstig te stellen, voornamelijk zij die gaan over de periode van het oogsten.
Niet alleen maar onschuldig vermaak
Naast het boogschieten op elkaar en levenloze doelen, werd in historisch Japan (hoe zielig dit nu ook is) ook geschoten op honden. De honden werden losgelaten in een groot, rond bassin waar de schutters te paard omheen reden en een van de honden probeerde te raken.
Dankzij de boeddhistische monniken kwam hier gelukkig wel na enige tijd verandering in. De scherpe pijlen werden vervangen stompe versies, waar vaak nog een leren zakje omheen zat (zie onderstaand). Zo werd de hond niet levensbedreigend beschadigd en liep het misschien “alleen” blauwe plek op, maar meer niet.
Inuoumono, zoals deze “militaire oefening” werd genoemd is door de eeuwen een aantal keren verbannen geweest en weer opgepakt. Gelukkig kwam er aan het eind van de 19e eeuw een einde aan deze nare vorm van sport.
Symbolisch ritueel
Tegenwoordig heeft Yabusame voornamelijk zijn symbolische vorm behouden en word het beschouwd als een rituele activiteit. Yabusame kent op zichzelf simpele spelregels. De boogschutter brengt vanaf het begin van een ongeveer 250 meter lange baan zijn paard in galop.
Hij volgt vervolgens het pad en probeert – zonder het dier af te remmen – drie houten doelen te raken. Deze staan de de linkerzijde van het parcours, en hebben soms wisselende raakvlakken. Klinkt makkelijk, toch? Vergis je niet, het kost een hoop concentratie en kracht om netjes het einde te kunnen behalen!
De boogschutter moet beide handen gebruiken om zijn pijl en boog te hanteren. En zich tegelijkertijd focussen op het doel, terwijl zijn paard er in galop voorbij raast. Tijdens een schot roep men “in-yo, in-yo” om de pijl “kosmische kracht” en balans mee te geven. In de hoop dat deze het doel raakt. Als de schutter klaar is met zijn aanval kijkt men hoeveel doelen hij heeft geraakt, en tellen ze de punten bij elkaar op.
Een boogschutter die alle drie de doelen weet te raken krijgt een heilig doek uitgereikt. Zo weet het publiek dat de schutter bezig is met het behalen van de hoogste vorm van eer. Yabusame wordt namelijk niet beoefend voor centjes, maar voor de eer. Sporten voor geld was “not done” voor samoerai. Degene die aan het eind de meeste doelen heeft vernield, wint.
Speciale kleding en gereedschappen
Een mooi detail van de pijlen is, dat de punten gestompt zijn en gesneden worden uit hout of hertengewei. Het stompje wordt geperforeerd en hierdoor ontstaat een fluitend geluid als de pijl word afgeschoten.
De samoerai gebruikten dit in het verleden om de vijand te waarschuwen dat ze er aankwamen bij een aanval. Het was voor hen oneerbiedig om onaangekondigd een strijd aan te gaan.
Daarnaast hanteert deze sport een speciale kledendracht die elke schutter moet dragen om aan Yabusame mee te mogen doen. Wanneer de outfit en alles daar omheen niet aan de eisen voldoet mag men niet mee doen.
Nog altijd beoefend
Japan telt nog altijd een aantal scholen waar je opgeleid kan worden voor het beoefenen van deze sport. Ook worden er meerdere keren per jaar, in verschillende regio’s, evenementen georganiseerd waarbij Yabusame plaatsvind.
Eén daarvan is in Kamakura. Deze stad ligt grofweg een uurtje van Tokyo af. En is prima te bereiken met de Yokosuka lijn van Tokyo station. Vanaf Kamakura station is het nog maar een klein stukje lopen naar de schrijn waar het wordt gehouden. Ga je op reis naar Japan? Vraag dan zeker rond of er toevallig een Yabusame toernooi bij te wonen is.
Geen reactie's