Zelfmoordbos Aokigahara.

Zelfmoord in Japan

Let op! We gaan diep in op zelfmoord in Japan en de onderliggende problemen. Dit artikel kan wellicht als een trigger werken! Denk je aan zelfmoord? Praat erover. Bel 0900-0113 of chat via 113.nl.

Er wordt vaak met een roze bril naar Japan gekeken. Maar lang niet alles is rozengeur en maneschijn in het land van de rijzende zon. Zo heeft Japan al tientallen jaren één van de hoogste aantallen slachtoffers van zelfmoord ter wereld.

Waarom zoveel zelfmoord?

Zelfmoord is een gecompliceerd probleem. Vaak is er geen sprake van een simpele oorzaak en gevolg kwestie. Het is een opeenstapeling van moeilijkheden die op een gegeven moment simpelweg te groot lijkt te worden. Vaak spelen er ook nog zaken zoals trauma’s, depressie, en tal van andere onderliggende zaken. Het is dan ook lastig om exact aan te wijzen waarom er zoveel zelfmoord is in Japan. Wel kunnen we diverse factoren benoemen die een rol spelen. En hoe de Japanse cultuur op sommige vlakken zelfmoord zelfs faciliteert.

Individu vs. de groep

Zo is de werkdruk ontzettend hoog, ligt er een grote focus op traditionele genderrollen, en wordt er op tal van manieren hevige sociale druk uitgeoefend op mensen om aan sociale verwachtingen te voldoen. Gecombineerd met de sterke groepsmentaliteit zorgt dat ervoor dat er een grotere focus ligt op het passen binnen de groep, dan de individualiteit van de person zelf.

Dit zie je ook terug in de standpunten rondom gezichtsverlies, en het brengen van schande aan jezelf of je familie. Dit wordt als een verschrikkelijk iets gezien, een doodzonde zou je het haast kunnen noemen. Er wordt in zo’n geval dan een bepaalde mate van (publieke) boetedoening verwacht. Vroeger gebeurde dat al in de vorm van harakiri en seppukku bij de samoerai.

Tolerant

Maar seppukku en harakiri waren niet alleen een vorm van boetedoening. Soms was het ook een getuigenis van moed, eer, en het beschermen van je broeders en familie. Het was een eervolle manier om te sterven.

Net als de kamikaza piloten die zichzelf opofferden in de Tweede Wereld Oorlog. Zij werden gezien als helden die hun leven gaven voor het “grotere goed”. In sommige gevallen ziet men de zelfmoord dus als een soort moreel verantwoorde actie.

Daarbij komt ook dat zelfmoord, in tegenstelling tot veel landen met een Christelijke geschiedenis, niet als een zonde wordt gezien. Er hangt geen moreel bezwaar aan, of een angst dat men daarmee in een hel terecht zou komen.

Dit alles heeft ervoor gezorgd dat de Japanse cultuur een stuk toleranter tegenover zelfmoord staat. Alhoewel tolerant eigenlijk een te vage term is.

Zelfmoord geromantiseerd

Sterker nog, zelfmoord lijkt soms haast geromantiseerd te worden. Zo zijn er diverse verhalen en legendes over koppels die samen zelfmoord plegen, welke als ultieme liefdesverhalen worden gezien. Eén van de meest bekende voorbeelden hiervan is het het verhaal The Love Suicides at Sonezaki. Een verhaal dat al sinds begin 18de eeuw de rondes doet.

Maar ook één van de meest beruchte zelfmoordlocaties in Japan, het bos Aokigahara, heeft haar “populariteit” te danken aan een stuk media. In dit geval aan “Tower of Waves” uit 1960. Ook in dit boek pleegt een koppel zelfmoord uit naam van de liefde. En in 1993 werd er nog meer olie op het vuur gegooid door de komst van het boek ‘The Complete Manual of Suicide’ door Wataru Tsurumi.

Inseki-jisatsu; Verantwoordelijkheidszelfmoord

Tegenwoordig zie je zelfmoord als een vorm van boetedoening, of het voorkomen van gezichtsverlies steeds minder vaak voorkomen. Maar andere redenen voor zelfmoord zijn des te prominenter aanwezig. Met name onder mannen tussen de 20 en 44 jaar zijn de cijfers schrikbarend.

Buiten de werkdruk, of het voldoen aan de sociale norm als man, ligt er vaak ook grote financiële druk en verantwoordelijkheid op hen. De druk om een gezin financieel te onder houden wordt velen te zwaar.

En dit wordt nog eens extra bezwaard door de extreem strenge eisen rondom het lenen van geld. Zo moeten familie en vrienden vaak mede garant staan voor een schuld. Hierdoor kan iemand zich extreem bezwaard gaan voelen, of bang zijn een ander tot last te zijn wanneer een lening niet afbetaal kan worden.

In zo’n geval wordt er vaak aanspraak gemaakt op de levensverzekering door zelfmoord te plegen, en op die manier de schuld af te lossen. Dit type zelfmoord zou goed zijn voor ruim 15% van alle zelfmoorden in Japan.

Maar ook andere zaken spelen een rol. Denk aan extreme eenzaamheid bij ouderen, of hikikomori in hun sociale isolatie. En spijtig genoeg bestaat een groot deel van de zelfmoord slachtoffers uit jonge kinderen die gepest worden, in onveilige thuissituaties zitten, of gebukt gaan onder extreme druk op school.

Zelfmoord onder scholieren

In Japan begint het nieuwe schooljaar in april, ten tijde van de kersenbloesem. Een schitterende periode vol vrolijke picknicks en mooie, roze bloesems. Het is ook een periode van hoop voor een grote groep studenten, en met name jonge scholieren.

Hopelijk worden ze dit jaar niet meer gepest op school. Hopelijk brengt dit nieuwe jaar goede moed en hoop mee om alle pijn en ellende te verduren.

Maar wanneer 1 september aanbreekt, en het tweede semester begint wordt het land elk jaar weer geraakt door een golf van zelfmoorden. Jonge kinderen, soms nog geen 10 jaar oud, beroven zichzelf van het leven, als blijkt dat dit nieuwe schooljaar toch geen verlichting gaat geven.

Het zijn echter niet alleen pesterijen onder kinderen die bijdragen aan de grote hoeveelheid zelfmoord onder jongeren. Er wordt door scholen, leraren, en ouders soms zo intens veel druk gezet op kinderen om te presteren dat ze er aan onder doorgaan. Ook voor dit type zelfmoord is een specifieke naam “shidoshi” (指導死).

Geestelijke gezondheid

Maar mogelijk nog één van de grootste problemen die alle bovenstaande factoren vergroot is het gebrek aan openheid op het gebied van geestelijke gezondheid. Er heerst nog altijd een groot taboe op het bespreekbaar maken van dit soort problemen.

Op scholen wordt er niets onderwezen of verteld over mentale en geestelijke gezondheid, en wat te doen als je tegen problemen aanloopt. En mocht iemand hulp zoeken, dan zijn er simpelweg niet voldoende hulpmiddelen beschikbaar.

Hierdoor blijven talloze jongeren in het duister zitten over wat er met hen aan de hand is, is er geen vangnet waar ze op terug kunnen vallen, en niemand die hen kan helpen er bovenop te komen.

Dit geldt uiteraard ook voor volwassenen, en met name voor mannen. Waarbij verwacht wordt dat ze niet over hun problemen praten en het zelf maar gewoon oplossen.

Verandering

Gelukkig zijn de tijden aan het veranderen en wordt er ook in Japan steeds meer aandacht gegeven aan het terugdringen van zelfmoord, en het verhelpen van onderliggende problemen. Zo kwam in 2019 het aantal zelfmoorden voor het eerst sinds de telling begon (in 1978) onder de 20.000 gevallen.

Het gaat hier wel om hele kleine stapjes, en Japan heeft nog een zeer lange weg te gaan. Zo moderniseren steeds meer Japanse bedrijven en hanteren niet meer de intense overuren die traditioneel gemaakt werden. En is het normaler om vakantiedagen op te nemen.

Er komt minder druk te staan op het conformeren van traditionele genderrollen en verwachtingen, en bovenal komt er steeds meer aandacht voor mental health in zijn algemeenheid. Vooral jongeren lijken steeds meer begrip te tonen voor de situatie waarin mensen zich kunnen bevinden, en hoe het kan helpen om erover te praten.

Over het algemeen schort het echter nog enorm aan daadwerkelijke actie, kennis, en doorzettingskracht van lokale overheden en instanties om echt in te grijpen en blijvende verandering teweeg te brengen. Niet alleen door het opzetten van voldoende (sociale) vangnetten maar ook het bespreekbaar maken van mentale gezondheid.

113

Ken jij, of ben jij iemand die nadenkt over zelfmoord? Praat er met iemand over! Of dit nou met een bekende is of onbekende via bijvoorbeeld chat of per telefoon zoals 0800-0113. De mensen daar staan 24/7 voor je klaar om je te helpen of een luisterend oor te bieden.

Bronnen: 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7, 8, 9, 10, 11, 12.

Tags:
,
Joyce
desushitimes@gmail.com

Joyce is de oprichtster van The Sushi Times en schrijft inmiddels al bijna 10 jaar over alles dat te maken heeft met Japan. Verder is ze gek op anime, gaming, Pokémon, Animal Crossing en alles dat kawaii is. Daarnaast is ze ook een fanatieke Japanse hobby chef, wat tot uiting komt op ProefJapan.com!

Geen reactie's

Geef een reactie